هومن مختوای - کارشناس ارشد مهندسی مکانیک، مهندس ارشد بازرسی فنی، شرکت پتروشیمی لرستان، خرم آباد، ایران،

امروزه مبدل های گرمایی یکی از مهم ترین اجزای صنعت می باشند. کاهش دمای یک سیستم یا انتقال گرما از یک سیال به سیال دیگر برای کامل شدن فرآیند، امری ضروری است که این تبادل گرما، بر عهده مبدل گرمایی است. در میان انواع گوناگون و متفاوت آن ها، مبدل های صفحه ای به دلیل دارا بودن مزایای بسیار نسبت به انواع دیگر مبدل ها، جایگاه ویژه ای را در صنعت پیدا کرده اند. حجم کمتر، انتقال گرمای بیشتر به دلیل افزایش سطح موثر، بوجود آمدن رینولدز بالا در مبدل به واسطه ی شکل صفحات، امکان تغییر در میزان انتقال گرما با کم و زیاد کردن صفحات و در نهایت بازدهی بیشتر نسبت به دیگر انواع مبدل ها، از ویژگی های آن هاست. با این رو در عمل، بحث گرفتگی در این نوع مبدل و همچنین تشکیل رسوبات و فولینگ در میان صفحات نازک و حساس آن، باعث کاهش شدید جریان سیال در مبدل، افت فشار چشمگیر سیال، کاهش ضریب انتقال گرمای هدایتی صفحات و همچنین افزایش میزان خوردگی آن ها می گردد. در واحدهای صنعتی با روش های گوناگون نسبت به کاهش پتانسیل تشکیل این رسوبات اقدام می گردد، اما در عمل نمی توان رسوبات را به طور کامل حذف کرد و ایجاد پدیده ی رسوب در مبدل ها گریز ناپذیر است. تمیز کاری مبدل ها به دو روش در صنعت انجام می گردد. روش نخست که به روش مکانیکی موسوم است با کمک جت جریان آب با فشار کنترل شده صفحات تمیز می شوند. در این روش، احتمال آسیب به صفحات نازک مبدل و واشرهای آب بندی مربوطه وجود دارد. همچنین با استفاده از این روش بسیاری از رسوبات را نمی توان جدا کرد. در روش دوم با کمک یک حلال نسبت به شست و شوی شیمیایی مبدل اقدام می گردد. در این مقاله به راه های کاهش تشکیل این نوع رسوبات، تعیین حلال با توجه به نوع رسوب و جنس صفحات مبدل، و همچنین دستورالعملی کاربردی برای شست و شوی شیمیایی مبدل، بدون باز کردن صفحات و در محل CIP می پردازد.

مبدل صفحه ای، انتقال گرما، رسوب، شست و شوی شیمیایی