کاربرد روش آبیاری نواری یک در میان جهت افزایش بهره وری مصرف آب و کاهش دور آبیاری در باغ های پسته

به دلیل خشکسالی وکمبود شدید آب در سال های اخیر، در بسیاری از باغ های پسته، دورهای آبیاری طولانی و حتی تا 120 روز هم وجود دارد. بنابراین اصلاح و بهینه سازی آبیاری سطحی، به منظور کاهش اثرات تنش های خشکی و شوری بر درختان پسته، بسیار ضروری به نظر می رسد. بر این اساس تحقیقی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمارمدیریت آبیاری، درسه تکرار اجرا شد. تیمار اول آبیاری به روش سطحی (غرقابی) رایج در منطقه ((T(1)، با دور آبیاری 60 روز (تیمار شاهد)، تیمار دوم، آبیاری یک در میان نوارهای آبیاری ((T(2) با دور آبیاری 30روز و تیمار سوم آبیاری با عرض نوارهای 2 متر در هر دو طرف ردیف درختان ((T(3) با دور آبیاری 30 روز بود. در انتهای فصل صفات رویشی و زایشی درختان، صفات کمی و کیفی محصول و بهره وری مصرف آب، اندازه گیری شد. تغییرات شوری خاک در اثر تغییر در شیوه آبیاری نیز، با رسم منحنی های هم شوری در ناحیه ریشه درختان بررسی گردید. نتایج نشان داد، با تغییر مدیریت آبیاری، به دو صورت کاهش عرض نوار و آبیاری یک در میان نوارها، اغلب صفات رویشی و زایشی درختان نسبت به تیمار (T(1، بهبود یافت. اجرای تیمارهای (T(2 و (T(3 به ترتیب، باعث افزایش میانگین سطح برگ به میزان 5/7 و 11 سانتیمتر مربع، کاهش درصد ریزش جوانه های گل به میزان 6/6 و 10/6 درصد، افزایش درصد تشکیل جوانه های زایشی از 9/7 و 15/1 درصد و افزایش رشد طولی شاخه سال جاری از 1/4 و 1/6 سانتی متر، شد. در سایر پارامترهای رویشی (تعداد کل جوانه ها، درصد تشکیل جوانه رویشی و قطر ابتدا و انتهای شاخه سال جاری) تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. تیمارهای (T(2 و (T(3 تنها در سه صفت، درصد جوانه گل ریزش کرده، درصد تشکیل جوانه های زایشی و میزان رشد طولی شاخه سال جاری با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند که در هر سه این صفات، تیمار (T(3 بر (T(2 برتری داشت. نتایج مربوط به صفات کمی و کیفی محصول و بهره وری مصرف آب نشان داد، تیمار (T(1 در تمام موارد با تیمارهای (T(2 و (T(3، در سطح 5 درصد، اختلاف معنی داری داشت. تیمار (T(3 در تمام موارد نسبت به تیمار (T(2 وضعیت بهتری داشت و در دو صفت مهم وزن خشک محصول و بهره وری مصرف آب، این تفاوت ها معنی دار بود. در مجموع، تغییر مدیریت آبیاری به دو صورت تیمارهای (T(2 و (T(3 به ترتیب باعث افزایش میانگین وزن خشک محصول به میزان 1/1 و 1/4 کیلوگرم در هر درخت، کاهش پوکی از 7 و 10/3 درصد، افزایش خندانی از 12/7 و 17/9 درصد، کاهش تعداد دانه در یک انس پسته از 1/8 و 2/6 واحد و افزایش بهره وری مصرف آب از 101 و 133 گرم محصول خشک به ازای هر متر مکعب آب مصرفی گردید. وضعیت شوری عصاره اشباع خاک در ناحیه ریشه درختان، از نظر توزیع مکانی و نیز میزان شوری در تیمار (T(3، بهتر از دو تیمار دیگر بود. تیمارهای (T(1 و (T(2 نیز از این نظر وضعیت مشابهی داشتند.

Keywords:

آبیاری غرقابی , آبیاری نواری , بهره وری مصرف آب , پسته , شوری