مریم منصوری - محقق بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
آرش تافته - استادیار بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
ناصر دواتگر

مدیریت مزرعه طیف وسیعی از کلیه اقدامات آموزشی-ترویجی و روش های استفاده بهینه از نهاده های آب، خاک، سرمایه و نیروی انسانی را به منظور جلوگیری از هدر رفت آب در برمی گیرد. کشاورزی پایدار که در آن نیاز غذایی تامین گردد و هم پایداری درازمدت فعالیت ها و قابلیت های اراضی حفظ شود، از ارتباط با کشاورزان و استقبال ایشان از ترویج و به طورکلی از عوامل اجتماعی و فرهنگی اثر می پذیرد. بدین منظور در این مطالعه به بررسی تاثیر وضعیت اجتماعی بهره برداران در مدیریت مزرعه و کاهش زه آب در اراضی منتخب طرح بزرگ ولایت پرداخته شد. برای انجام مطالعه ضمن بهره گیری از یک چارچوب مفهومی، از طریق تکمیل تعداد 500 پرسشنامه، اطلاعات موردنیاز جمع آوری و با استفاده از روش های مختلف آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می دهد که پراندگی اراضی زراعی با اندازه های مختلف بین بهره برداران مختلف، همچنین پراکندگی اراضی تحت مالکیت یک بهره بردار که خود تشدیدکننده وضعیت اول است همراه است. پایین بودن سطح سواد بهره برداران سبب آبیاری نامناسب و مدیریت نامناسب در مزرعه و در پی آن پایین بودن متوسط عملکرد گندم به عنوان کشت غالب منطقه (گندم، 2 تا 2.7 تن در هکتار) می باشد. نتایج استنباطی از این تحقیق نشان می دهد که بین هر یک از متغیرهای مستقل تحقیق ازجمله سطح سواد، متوسط سطح اراضی، میزان آبیاری و متغیر وابسته پژوهش یعنی عملکرد محصولات و مدیریت مزرعه رابطه معنی داری وجود دارد. از این رو آموزش و ترویج روش های مناسب و مطابق با طراحی اولیه به کشاورزان جهت پذیرش و به کار بردن توصیه های علمی و تحقیقاتی از عوامل موثر در جهت دستیابی به مدیریت صحیح مزرعه و در پی آن کاهش زه آب تولیدی در اراضی خواهد بود.

مدیریت مزرعه، عوامل اجتماعی، آموزش و ترویج