تحلیل تاثیر مدیریت زهکشی آزاد و کنترل شده بر بیلان آب طی فصل کشت کلزا

دنیای پیشرفته امروز، زهکشی به شیوه سنتی را در بیشتر موارد با محیط زیست سازگار نمی داند. به نظر می رسد که باید در اندیشه تغییر تدریجی از شیوه های معمول زهکشی به روش های دوستدار محیط زیست بود. در این پژوهش با استفاده از مدل DRAINMOD به تحلیل تاثیر مدیریت زهکشی آزاد و کنترل شده بر مولفه های بیلان آب، اراضی شالیزاری مجهز به سیستم زهکشی زیرزمینی پرداخته شد. پس از واسنجی و صحت سنجی مدل، تاثیر اعماق و فواصل مختلف زهکشی به همراه اعماق کنترل سطح ایستابی بر مولفه های بیلان آب مورد بررسی قرار گرفت. مدل از کارایی مناسبی برای پیش بینی عمق سطح ایستابی در فرایندهای واسنجی و صحت سنجی برخوردار بود. نتایج حاکی ازآن است، افزایش فاصله در سیستم زهکشی، سبب نفوذ کمتر در خاک و افزایش میزان رواناب سطحی شد که در صورت عدم زهکش سطحی و شیب مناسب خطر ماندابی و غرقابی شدن در مزرعه زیاد خواهد شد. زهکشی کنترل شده تاثیر معنا داری بر کل زه آب خروجی داشته است بطوریکه میزان زه آب خروجی در فاصله 40 متر در سیستم زهکشی کنترل شده 57 درصد کمتر از زهکشی آزاد بود. با افزایش عمق زهکش ها از 0/5 به 1/8 متر، عمق سطح ایستابی افزایش یافت. سیستم زهکشی کنترل شده سطح ایستابی را در فاصله کمتری از سطح زمین کنترل نمود و امکان کنترل مناسب سطح ایستابی را فراهم کرد. به طور کلی زهکشی کنترل شده به عنوان یک عملیات سازگار با محیط زیست از منظر اثرات زه آب خروجی مطرح می باشد.

Keywords:

اراضی شالیزاری , DRAINMOD , نفوذ , عمق سطح ایستابی