مهنوش جناب - کارشناس ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
بیژن نظری - استادیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
رضا اخلاص مند - دانشجوی دکترای مهندسی عمران-ژیوتکنیک دانشگاه گیلان

تامین امنیت غذایی و افزایش بهره‎وری آب با توجه به محدودیت منابع آبی از یک طرف و افزایش روزافزون جمعیت از سوی دیگر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بهره‎وری آب با تعریف میزان عملکرد محصولات به میزان آب مصرفی شاخص مهمی است که تعیین میزان آن در شرایط مختلف ضروری است. یکی از تکنیک ها و راهکارهای قابل ارایه برای افزایش بهره‎وری آب اعمال کم آبیاری می‎باشد. این مطالعه برای محصولات زراعی عمده استان قزوین و با استفاده از شبیه‎سازی توسط مدل آکواکراپ انجام شده است. اطلاعات زراعی سالهای اخیر گردآوری و مدل پس از صحت سنجی مورد استفاده قرار گرفت. کم آبیاری اعمال شده 30 درصد نیاز آبی محصول بوده است. نتایج نشان داد که عملکرد گندم در شرایط کم آبیاری 36 درصد کمتر از عملکرد پتانسیل گندم در منطقه است. همچنین در صورت مدیریت صحیح کشت و اعمال کم آبیاری می توان به عملکردی بیشتر از 72 درصد عملکرد در شرایط فعلی، دست یافت. همچنین عملکرد جو در شرایط کم آبیاری 30 درصد کمتر از عملکرد پتانسیل بوده است. دراین حالت نیز با مدیریت صحیح کشت، عملکرد 100 درصد بیشتر از عملکرد در شرایط فعلی خواهد بود. عملکرد ذرت دانه ای در شرایط کم آبیاری نیز 21 درصد کمتر از شرایط پتانسیل و 31 درصد بیشتر از شرایط فعلی می باشد. نتایج نشان داد که نقاط ضعف قابل توجهی در مدیریت تولید کشاورزی و آبیاری وجود دارد و فرصت های بالقوه ای نیز برای تقویت این بخش ها، ارتقای بهره وری آب، کاهش فشار به منابع آب و افزایش امنیت غذایی وجود دارد.

بهره وری آب، شرایط پتانسیل، مدل آکواکراپ، کم آبی