مهدی دلقندی - استادیار گروه آب وخاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود
علی رضایی - دانشجوی کارشناسی مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود

تبخیر عامل مهمی در مدیریت منابع آب است و با محاسبه دقیق آن می توان راهکارهای موثری در جهت کاهش اثرات خشکسالی به منظور حفاظت از منابع آب اجرا نمود. به دلیل نقشی که تبخیر در چرخه هیدرولوژیکی و مدیریت بهینه منابع آب دارد تعیین مقدار یا برآورد آن همیشه یکی از چالش های عمده در بخش مطالعات منابع آب بوده است. اگرچه بهترین و دقیق ترین روش تعیین تبخیر اندازه گیری مستقیم آن می باشد اما به دلایل متعددی اندازه گیری مستقیم آن همیشه و در همه جا امکان پذیر نمی باشد. از این رو استفاده از روش های تجربی مختلف جهت برآورد این متغیر مهم اجتناب ناپذیر می باشد. در این تحقیق با استفاده از آمار 18 ساله ایستگاه هواشناسی شهرستان قوچان برآوردی ماهانه از میزان تبخیر از سطوح آزاد آب با استفاده از 6 روش تجربی (مایر، مارسیانو، شاهتین، هنفر، ایوانف و سازمان عمران اراضی آمریکا) صورت گرفته است و مقادیر تبخیر برآورد شده از معادلات تجربی با مقادیر به دست آمده از تشت تبخیر مقایسه شده است. عملکرد روش های تجربی بر اساس دو آماره RMSE و NRMSE مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان داد که به ترتیب روش های مایر (mm/mon 22/02=RMSE و 32/6=NRMSE)، روش ایوانف ( mm/mon48/66=RMSE و 34/35=NRMSE) و روش سازمان عمران اراضی آمریکا (mm/mon 59/06=RMSE و 41/69=NRMSE) نسبت به روش های تجربی دیگر از دقت بالاتری برخوردار بودند روش مارسیانو (RMSE=80/33)، روش هنفر (RMSE=85/47mm/mon) و روش شاهتین (RMSE=78/39mm/mon ) با توجه به خطای زیاد فاقد اعتبار لازم می باشند.

تبخیر، سطوح آزاد آب، شهرستان قوچان، تشت تبخیر