محمد دیبایی - کارشناس ارشد علوم دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی
وحید شفیع پور - دکتری حرفه ای دامپزشکی مرکز پرورش و اصلاح نژاد گاومیش (جبل)
سراین رزاق زاده - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع آذربایجان غربی
بهرام افشار حمیدی - کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع آذربایجان غربی

این تحقیق با هدف بررسی اثرات تغذیه مکمل منیزیم و سلنیوم بر کیفیت اسپرم، قدرت زنده مانی و پایداری اسپرم منجمد گاو میش نژاد آذربایجانی در مرکز پرورش و اصلاح نژاد گاومیش شمال غرب کشور (مرکز جبل) بر روی 4 راس گاومیش نر به مشخصات ثبتی کامل، با فواصل سنی 4 تا 4/5 ساله با میانگین وزن 600 تا 650 کیلوگرم، در قالب طرح مربع لاتین چرخشی 4×4 انجام گردید. گاومیش ها در باکس های انفرادی با جیره های غذایی در سطح 10 درصد بالاتر از احتیاجات نگهداری و بر اساس جداول استاندارد غذایی (NRC) تغذیه گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تغذیه روزانه جیره پایه و افزودن به ترتیب 5گرم سلنیوم، 50 گرم منیزیم و 5گرم سلنیوم+ 50 گرم منیزیم به جیره پایه بود. دوره عادت پذیری 30 روز و طول مدت نمونه برداری 30 روز بود، در دوره نمونه برداری از هر راس 12 مورد اسپرم گیری صورت گرفت. نمونه های منی پس از ارزیابی اولیه، با داشتن خصوصیات بیش از 70 درصد اسپرماتوزویید با تحرک رو به جلو در دمای 37 درجه سانتیگراد با استفاده از رقیق کننده ی تریس - زرده تخم مرغ رقیق سازی و با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست صفحه گرم مجهز به سیستم ارزیابی کامپیوتری الگوی تحرک اسپرم (CASA) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد، مجموع کل اسپرم زنده مشاهده شده در هر انزال (درصد A+B+C) با تغذیه ی مکمل های منیزیم و سلنیوم افزایش یافت. همچنین شاخص های میانگین سرعت در مسیر خط منحنی و سرعت واقعی اسپرم در تیمار تغذیه شده با مکمل منیزیم نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود.

تغذیه تکمیلی، گاومیش نر، کیفیت اسپرم