شبنم اکبری نامدار - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
توحید علی نژاد اصل - دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی جلفا، جلفا ، ایران

از میان انواع فضاهای زندگی انسان، مسکن از اهمیت بسزایی برخوردار است، چراکه بیشترین ادراک و تجربه احساسی انسان از طریق الگو های فضایی در آن صورت می پذیرد. اولین هدف از ساخت مسکن، فراهم آوردن مکانی برای آسایش و آرامش انسان است . در دوران معاصر، با عوض شدن شیوه ی زندگی، تغییراتی در مفهوم خانه و سکونت، ایجاد شده است . از آنجاییکه معماری اصیل و گذشته ی ایرانی در باب مسکن سر شار از الگوهای زیبایی شناختی و بسیار غنی بوده است ،لذا این مقاله با ارایه راهکار و الگوی معماری مناسب در حوزه مسکن با توجه به تاییرات منفی معماری ساده گرایانه غرب بر معماری اصیل ایرانی و کمرنگ کردن اصول زیبایی شناسانه معماری ایرانی در چهار بخش به آن پرداخته است. دو بخش اول در فرآیند پژوهشی کتابخانه ای و با کنکاش در منابع مختلف، ابتدا به بازخوانی و تحلیل الگوهای زیبایی شناختی معماری ایرانی درباب مسکن و سپس سیر تحول این الگوها را در معماری مسکن معاصر ایران و چالشهای حادث شده در مسکن امروزی بررسی می کند. در بخش سوم به بررسی یک نمونه موردی از بناهای اواخر دوره قاجار(خانه اعزازالدوله ) و تحلیل الگوهای زیبایی شناختی در این بنا پرداخته و در بخش پایانی مولفین تلاش کرده اند تا با به کارگیری روش تحقیق کیفی و براساس شرایط موجود و قوانین حاکم ، با تدوین راهکارها و پیشنهادهای طراحی به تبیین الگوی مسکن متناسب با وضعیت معاصر، اصول بیان شده بخش اول و دوم در شکل گیری معماری مسکونی را احیا نمایند.

مسکن، معماری ایرانی، الگوهای زیبایی شناختی، مسکن معاصر