مریم فضایلی - کارشناس ارشد مهندسی شیمی- دانشگاه صنعتی امیرکبیر

با وجود گذشت بیش از 40 سال از استفاده گسترده عملیات شکاف هیدرولیکی در دنیا، متاسفانه هنوز این روش در کشور ما، مورد توجه کافی قرار نگرفته است. شکاف هیدرولیکی یکی از موثرترین تکنولوژیها برای بهبود بهره دهی مخزن میباشد.در عملیات شکاف هیدرولیکی، شکافهایی از دیواره چاه به سوی سازند تولیدکننده نفت یا گاز ایجاد میشود. در حین حفاری هر چاه، به ویژه چاههای گازی، هر چه عمق بیشتر شود، همراه با عمل حفاری و تکمیل چاه، باید از فنآوری ایجاد شکاف هیدرولیکی نیز استفاده شود. این فنآوری میتواند تولید یک چاه را حداقل تا دو برابر افزایش دهد.انتخاب بهترین سیال به منظور ایجاد شکاف و پر کردن شکاف و روشی جهت ایجاد شکاف در مخازن نفتی و گازی، تاثیر بسیار مهمی در کارایی این عملیات دارد. اگر این عوامل به درستی و متناسب با شرایط مخزن صورت نپذیرد، این عملیات، تاثیر به سزایی در روند تولید از مخزن نخواهد داشت. جهت بررسی اثر خواص مکانیکی سنگ بر عملیات ایجاد شکاف و هندسه آن، باید خواص سنگ مخزن به طور کامل تعیین شود، تا در موقع ایجاد شکاف مساله بازدارندهای ایجاد نشود.در این مقاله، ابتدا مقدمهای کوتاه در ارتباط با انگیزش چاه و عملیات شکاف هیدرولیکی و ضرورت و اهمیت آن بیان شده است. در ادامه دیدگاه کلی عملیات، شرایط شکست و پارامترهای موثر در عملیات معرفی و مدلهای مختلف توسعه شکاف هیدرولیکی در سازند مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به بررسی و تحلیل نرم افزار FracPro در این مقاله پرداخته شده و توسط این نرم افزار سناریوی طراحی شکاف هیدرولیکی در مخزن مورد نظر ارایه شدهاست. در نهایت پارامترهای موثر در طراحی بررسی و از نظر تولید و بهره اقتصادی تحلیل میشود.

شکاف هیدرولیکی، مدل شبه سه بعدی، تنش درجا، تمرکز تنش، تنش بستگی