ندا تابع بردبار - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
مزین دهباشی شریف - استادیار گروه معماری دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

هندسه از اصول اولیه و بنیادین معماری، چه در زمان حال و چه در گذشته بوده است. اما آنچه تفاوت بین این دو را آشکار می سازد، کیفیت ماندگاری است که در بناهای سنتی ایران به چشم می خورد. بنابراین ارزیابی هندسی این آثار به عنوان کلیدی برای بهبود کیفیت زندگی انسان در مسکن معاصر، موضوعی است که ناخودآگاه در ذهن شکل می گیرد؛ تا شاید آنچه را که در معماری امروز کمرنگ شده، بتوان به واسطه دستیابی به درکی جامع از مبانی و کاربرد هندسه در مطالعه معماری سنتی به آن بازگرداند. بدین ترتیب در پی درک مفاهیم، دیدگاه ها و وجوه کاربردی هندسه در معماری گذشته؛ که هدف اصلی پژوهش حاضر است؛ پس از ارایه تعریفی کلی از هندسه و روشن ساختن جایگاه آن در اندیشه و هنر معماری ایرانی، با نگاهی توصیفی – تحلیلی به استخراج مشخصه های هندسی در معماری سنتی پرداخته می شود. سپس، داده هایی که از طریق مطالعات کتابخانه ای بدست آمده، مبنایی برای تحلیل هندسی 4 خانه قاجاری ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی شهر شیراز؛ به عنوان جامعه آماری پژوهش؛ قرار خواهد گرفت. این ارزیابی به روش تحلیلی- مقایسه ای انجام گردیده و نتایج موید آن است که در معماری این بناها به صورت گسترده ای از هندسه مفهومی در طراحی استفاده شده؛ همچنین بهره گیری از تقارن به عنوان اوج تفکر هندسی و ایجاد درک هندسی به واسطه القای حس ایستایی در نما، بیش از سایر مفاهیم به چشم می خورد.

خانه های سنتی شیراز، معماری ایرانی، تناسبات هندسی، مفاهیم هندسی، نظریات هندسی