مرضیه اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدتقی دستورانی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
علی اکبر عباسی - دانشیارمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

بندسار بعنوان یک سیستم ساده و سنتی استحصال سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک است که با مشارکت آبخیزنشینان در سطح وسیعی از حوزه قابل اجرا بوده و علاوه بر مهار سیلاب و تغذیه آبخوان،کشاورزی سیلابی را در منطقه گسترش می دهد و با رسوبگیری از سیلاب به غنی شدن خاک منجرمی شود.دراین تحقیق ابتدابااستفاده ازنقشه های توپو گرافی و تصاویر ماهواره ای و مقالات موجود اطلاعات کلی منطقه فراهم شد.سپس با بازدید های میدانی اندازه گیری ابعاد بندسار ها و نیز نمونه برداری از خاک داخل بندسار و مناطق شاهد صورت گرفت. همزمان اطلاعات محلی نیز در خصوص نحوه ساخت و نیز کاربری بندسارها گردآوری گردید. با توجه به ساختارو نحوه آبگیری، در این تحقیق بندسارها به سه گروه شامل 1- داخل آبراهه ای2- کنار آبراهه ای و3- دشتی تقسیم شده اند. نوع داخل آبراهه ای اغلب در مناطق کوهستانی دیده می شود و پشته های بلندتری دارد وسطح آبگیری آن نسبت به حجم عملیات خاکی کمتر است. نوع کنار آبراهه ای غالبا در دشت سرهای لخت و آپانداژ دیده میشود و نوع دشتی را عمدتا در دشت سر پوشیده می بینیم. با توجه به ساختار بندسارها میزان کارایی آنها نیز مختلف بوده ومیزان دوام و پایداری متفاوتی را دارا می باشند ولی برای افزایش پایداری و کاهش هزینه های نگهداری هر سه نوع بندسار ذکر شده نیازمند بررسی های بیشتر جهت تنظیم الگوهای علمی به منظور طراحی و ساخت آنها می باشد.

مهار سیلاب- آبخوان- دشت سرلخت – دشت سر آپانداژ- دشت سر پوشیده- کشاورزی سیلابی