احمد برزویی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معماری (موسسه آموزش عالی اشراق بجنورد)
ربابه علیپور - مربی و عضو هییت علمی موسسه آموزش عالی اشراق

حس مکان، تنها یک راه ساده برای توضیح نحوه ادراک یا دریافت مکان توسط فرد نیست بلکه مفهومی ارزشی و چند بعدی است و به شناسایی نمادین و عاطفی فرد نسبت به مکان مربوط می شود که توجه به آن در محیط های آموزشی از اولویت های اساسی شمرده می شود. پژوهش های حاکی از این است که محیط اطراف کودک نقش مهمی بر سلامت جسمانی، روانی و شکوفایی خلاقیت کودک بازی می کنند. در سال های اخیر با بهره گیری از علم روان شناسی محیط، تاثیر بسیاری از عوامل و عناصر محیطی بر رفتار کودکان و نیز قدرت درک و یادگیری آنان تحلیل و بررسی شده است. پژوهش های بسیاری در این زمینه حاکی از این حقیقت است که برای داشتن یک سیستم آموزشی کارآمد، نیاز فراوان به داشتن محیط و فضایی با قابلیت های در خور و مطلوب نیازهای روحی و روانی کودکان احساس شده است. در این راستا معماران و طراحان محیط نیز برای دستیابی به فرایند طراحی صحیح و اصولی که بتواند نیاز کاربران کوچک را فراهم آورد، به سراغ بهره مندی از یافته های علم روان شناسی محیط رفته اند. در سال های اخیر، جمعیت قابل توجه کودکان در ایران، سبب توجه ویژه به مساله آموزش و فضاهای آموزشی کودکان شده است. متاسفانه در ایران، اکثر دبستان ها و مهد کودک ها در فضاهای فاقد طراحی مناسب و یا در فضاهایی با کاربری غیر آموزشی مثل خانه تاسیس می گردند. هدف از تحقیق حاضر، دستیابی به اصول طراحی فضاهای اموزشی ویژه کودکان ایرانی با تاکید بر بهره گیری از قابلیت های محیطی موثر بر ذهن و رفتار کودکان است. در این پژوهش پس از مختصری توضیح در ارتباط با پیدایش این دانش و نگاهی به تحقیقات انجام شده در این زمینه، به بررسی تاثیرات روانشناختی بعضی از عوامل کالبدی، محیطی فضاهای آموزشی کودکان پرداخته شده است روش تحقیق از نوع کیفی و با هدف دستیابی به راهکارهایی برای طراحی مطلوب فضاهای آموزشی کوکان می باشد.

کودکان، فضاهای آموزشی، روانشناسی محیط