فاطمه افشاری - دانشجوی دوره دکترا علوم باغبانی،گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای- دانشگاه آزاد واحد بیرجند
فاطمه نخعی - دکترای علوم باغبانی، گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای- استادیار دانشگاه آزاد واحد بیرجند
مسلم جابری - دانشجوی دوره دکترا علوم باغبانی،گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای- دانشگاه آزاد واحد بیرجند
علی اصغر موسوی کیا - دانشجوی دوره دکترا علوم باغبانی،گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای- دانشگاه آزاد واحد بیرجند

نگاهی به تاریخ کشاورزی ایران تلاش وسیع مردم این سرزمین را در حفاظت از منابع آب، اهلی کردن گیاهان وحشی و کشت گونه های بومی در زمین های کم بازده نشان می دهد. به طوری که در طول دوره های گذشته، ساکنان مناطق خراسان جنوبی با توجه به شر ایط اقلیمی حاکم بر منطقه و خشکسالی های متناوب، کشت گیاهان مقاوم و سازگار از جمله زرشک بی دانه را در الگوی کشت قرار داده اند. زرشک یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران و محصول انحصاری استان خراسان جنوبی می باشد. میوه زرشک تا کنون به عنوان یک محصول قابل فرآوری به دنیا معرفی نشده است. میوه زرشک به صورت خشک برای تمام مردم ایران شناخته شده است. اما تولید سایر فرآورده های آن نظیر شربت یا مربای زرشک بیشتر در مناطق جنوبی استان خراسان جنوبی به خصوص در بیرجند و قاین و مرسوم است که به صورت سنتی تهیه و عرضه می شود. عمده ترین شکل تهیه و ارایه این محصول زرشک خشک است که عمدتا در جنوب خراسان تولید شده و در نقاط مختلف ایران به عنوان یک افزودنی غذایی به غذاهای سنتی مثل زرشک پلو و همچنین تهیه مربا به مصرف می رسد. در این مقاله به روش های مختلف فرآوری زرشک اشاره گردیده که در قالب طرح های پژوهشی می تواند نهایت بهره وری را از این محصول داشته باشد. لذا لزوم تحقیقات بیشتر در مورد این محصول استراتژیک خراسان جنوبی احساس می گردد تا با جذب نیروهای متخصص به همراه جذب سرمایه گذار در جهت توسعه ی فرآوری این محصول، گام های موثری را در جهت رفع معضلات و مشکلات منطقه از جمله بیکاری و مهاجرت برداشت.

زرشک، خشک کردن، فرآوری