مسعود خشائی
محمود داودآبادی

آب، در زنجیره ارزش افزوده اقتصادی نقش بسیار مهمی را ایفا می نماید، لذا هزینه تأمین آب و خدمات فاضلاب در توان اقتصادی ملتها در صحنه تجارت و بی نا لملل بسیار اثرگذار است، سلامت اقتصاد آب، شاخص مهمی برای سنجش سلامت اقتصاد هر کشوری محسوب می شو د. آب همانند سایر کالاهای اساسی، کالایی اقتصادی بوده و تأمین آن همانند سایر فعالیتها یک فعالیت اقتصادی است، لذا یکی از مهمترین مسایل مؤثر در اقتصاد آب، تعیین صحیح بهای تمام شده آن است که بدلیل موقعیت توپوگرافی و کمبود منابع آب در کشور ایران، این امر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به اهمیت آب و فاضلاب با حیات عمومی جامعه، بهداشت و محیط زیست تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب با مدیریت جدید به عنوان بنگاههایی اقتصادی با استقلال مالی توسط دولت صورت گرفته است. از آنجائیکه تولید آب و خدمات فاضلاب و در کل، فعالیتهای این شرکتها ارزش اجتماعی دارد و دولتها در امور اجتماعی اعمال حاکمیت میکنند، لذا قیمت گذاری کالا و خدمات در صنعت آب و فاضلاب توسط دولت با توجه به سیاستهای حمایتی از اقشار مختلف جامعه انجام می شو د. این سیاست موجب می گردد این شرکتها از هدف اصلی و نهایی که همان حداکثر سود است فاصله بگیرند، زیرا قیمتهای از پیش تعیین شده موجب می شود که شرکتها به فعالیتها و فرآیندهای داخلی توجه نموده و با کاهش و کنترل هزینه به سودآوری امیدوار باشند و یا متحمل حداقل 72 زیان شون د. از اینرو استقرار سامانه بودجه و مالی بهای تمام شده می تواند به عنوان یکی از ابزارهای مفید مدیریت این شرکتها قرار گرفته تا بتوانند بدون چتر حمایتی مالی دولت به فعالیتهای خود ادامه داده و به اهداف مطلوب خود دست یابند. با توجه به مطالب فوق و از سویی دیگر فرآیند پیچیده عملیات استحصال و تصفیه آب و دفع بهداشتی فاضلاب، انتظارات ذینفعان (دولت، سهامداران و مشترکین ) از تأمین آب سالم و دفع بهداشتی فاضلاب، گسترگی بعد جغرافیایی، سیاستهای حمایتی دولت از اقشار مختلف جامعه، شرایط اقلیمی، بالا بودن هزینه های تأمین آب و دفع فاضلاب، مدیریت و کنترل صحیح هزینه در هر یک از مراحل تولیدی، کنترل و کاهش پرت آب و سایر موارد، تعیین بهای تمام شده درسطح شرکتهای آب و فاضلاب و در نهایت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور یک امر بسیار ضروری است. با است قرار سیستم بهای تمام شده در سطح شرکتها، مدیریتها، واحدها و ایجاد هماهنگی، در مراحل مختلف تولید، از ابتدا، کلیه فعالی تهای تولیدی شرکت با یکدیگر هم آهنگ خواهد شد و مدیریت می تواند با برنامه ریزی مدون به اهداف خود نایل شود و با مقایسه عملکرد واحدهای درگیر د ر تولید می توان نقاط قوت و ضعف را شناسایی و رفع نماید و از این اقدامات جهت بهبود فعالیتهای آتی استفاده نماید و در نهایت مجموعه صنعت را جهت تعیین واقعی تر قیمت فروش برمبنای بهای تمام شده و با در نظر گرفتن سیاستهای حمایتی دولت و برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یاری رساند.

بهای تمام شده، مدیریت هزینه، تعیین قیمت فروش