بررسی طرح و نقش قالی های گلدانی سیستان

سیستان یکی از مناطق مهم قالیبافی در جنوب شرق کشور است که در آن قالی های ذهنی باف تولید می شود. بافنده سیستانی همواره نقوش را به صورت ذهنی تصور نموده و سپس در بافت قالی به کار برده است بنابراین به دلیل عدم وجود نقشه، هر بافندهای برداشت و تلقی خود را از نقش داشته و بنا به سلیقه خویش آن را آزادانه تغییر داده و یا اصلاح نموده است؛ از این رو در برخی موارد ممکن است به دلیل عدم مهارت کافی، شرایط روحی نامناسب یا کم تجربه بودن بافندگان نقش ها دچار تغییرات ناخوشایند شده باشد البته این اشکال در مورد همه مناطق قالی بافی عشایری و روستایی که قالی های ذهنی باف تولید می نمایند وارد است و نمی توان آن را فقط به قالی های سیستانی نسبت داد. قالی های گلدانی سیستان یکی از انواع متنوع و اصیل قالی سیستان است که به دلیل پرداخته نشدن به آنها طرح و نقش آنها در معرض تخریب و فراموشی است و چون پیشینه ی مکتوبی پیرامون آنها وجود ندارد در این پژوهش سعی خواهد شد تا حتی الامکان نقوش اصیل قالی های گلدانی سیستان به روش میدانی شناسایی و نقش مایه های آنها بازطراحی و معرفی گردد. همچنین یافته های تحقیق حاضر موید این نکته است که قالی های گلدانی سیستان نیز به صورت ذهنی و با استفاده از نقوش هندسی تولید شده اند و مانند اکثر قالی های تولید شده در مناطق عشایری و روستایی جهت دار هستند به گونه ای که نگاه بیننده را از پایین به بالا هدایت می کنند و مهمترین این قالی ها؛ گلدانی، گل قندانی، و گل سماوری است.

Keywords:

سیستان , قالی گلدانی , قالی گلقندانی , قالی گلسماوری