محمدرضا غلامی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری مدیر اداره خدمات و زیرساخت شهریف سازمان نوسازی شهر تهران
علیرضا شمس کیانی - کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی کارشناس فنی مهندسی، سازمان نوسازی شهر تهران

بافت ھای فرسوده بھ عنوان فرصتی برای مداخلھ موثر برای بھبود زیست شھری ھمواره مورد توجھ مدیریت شھری بوده و در این راستا طی دھھ ھای گذشتھ اقدامات زیادی عمدتا مبتنی بر مشخصات کالبدی این بافت ھا در دستور کار نھادھای مسیول قرار گرفتھ است. در حال حاضر سازمان ھای اجرایی مختلفی درگیر حل معضل بافت ھای فرسوده ازمان ھا ھریک برنامھ ریزی ھای جداگانھ، مفاھیم مختلف و روش ھای اجرایی متعددی را در این زمینه برگزدیده اند. سازمان نوسازی شھر تھران، شھرداری ھا، شورای شھر و بیشتر سازمان ھایی کھ بھ طریقی در نوسازی بافت های فرسوده شرکت دارند همگی در حین اجرای پروژه های نوسازی به این نتیجه رسیده اند که معیارھای موجود، ھمگی معیارھای کالبدی بوده و بھ ھیچ عنوان عناصر طبیعی و انسانی در آن ها دخالت داده نشده اند. در حالی که بافت های فرسوده و نوسازی این بافت ها، تنها به مسایل کالبدی محدود نبوده و به سبب مالکیت انسانی نیازمند توجھ و ورود بھ مباحث و ابعاد دیگری بھسازی و نوسازی و بلاخص کیفیت زندگی ھستند. نوسازی در مناطق فرسوده کلانشهر تهران که عمدتا شامل مناطق جنوبی تهران می گردد به منظور بهبود زیست پذیری شهری و در راستای ارتقاء کیفیت محیطی و کیفیت زندگی در ان ها انجام گرفت. بررسی حاضر با روش ارزیابی اثرات و پیامدھای نوسازی ھای صورت گرفتھ در منطقھ 15 شھر تھران کوشیده است تا آثار و تبعات ناشی از اجرای این الگوی نوسازی را بر کیفیت زندگی و ابعاد آن مورد بررسی قرار دهد. نتایج مطالعه حاکی از ان است که در کنار برخی تاثیرات مثبت کالبدی، این طرح تاثیرات منفی چون تشدید فرسودگی پلاک های نوسازی نشده، افزایش فضاهای بی دفاع شهری و تشدید مشکل دسترسی ها و معابر و اثرات منفی اجتماعی ، و فرهنگی، امنیتی و زیست محیطی به همراه داشته است که در کنار آن احساس نا امنی و بی اعتمادی به نهادها و سازمان های دولتی مهم ترین پیامدهای منفی اثرگذار این طرح محسوب می شوند. در مجموع می توان گفت که در سالیان اخیر توجه مدیریت شهری صرفا در حوزه های کالبدی و ساختار شهری بوده و از پرداختن به سایر جنبه های نوسازی از جمله ابعاد دیگر کیفیت زندگی بخصوص بعد زیست محیطی و بعد اجتماعی و فرهنگی غافل شده است.

نوسازی شهری، بافت فرسوده، کیفیت محیطی، منطقه 15 شهر تهران