هویت ایرانی – اسلامی ما

در زمینه سوابق تاریخی هویت در ایران بررسی برهه ای از تاریخ گذشته یعنی حدود دویست سال پیش اهمیت اساسی دارد، فرهنگ وهویت ما در محدوده ایران کنونی بیش از یک قرن با هجوم فکری، فرهنگی، نظامی و تکنولوژی غرب با بنیادهای فلسفی وخارج از دین روبرو بوده است و رویکردهای جامعه ایرانی در این مواجهه غالبا متکی بر دو رویکرد متضاد یکدیگر بوده است. شکلی از رویکرد به طرد و نفی آن پرداخته است و شکل دیگر آن به خودباختگی و تسلیم روی آورده است که در این رویارویی اغلب روشنفکران به خاطر عدم شناخت کافی از بنیادهای فکری و فلسفی غرب راه خروج جامعه ایرانی از عقب ماندگی علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... . را در سر سپردن و تن دادن به تمام پروژه های غرب دیدند و اندکی از این روشنفکران نیز به طرد، انکار و مقابله کورکورانه در برابر آن پرداخته اند و این اندیشه را در سطح ملی گسترش داده و ترویج نمودند که نتیجه نهایی آن یک رشد یافتگی ناقص شبه غربی و ظاهری است که از مبانی هویتی و هستی شناسی انسان ایرانی بر نیامده است و متاسفانه رویکرد سومی که به گزینش آگاهانه از تمدن غرب متمایل باشد وجود نداشته است. پرسش این است که گفتمان ایرانی – اسلامی چگونه می تواند پیرامون هویت در عرصه ملی و جهانی مفهوم سازی نماید و چه آموزه هایی مولفه آن است جامعه ایرانی از یک سو دارای فرهنگ و هویت ملی است و از سوی دیگر جوانان این جامعه تلاش می کنند تا در جهان امروز نقشی فعال را ایفا نمایند با توجه به اینکه انقلاب اسلامی تفسیر متعالی از جهان – انسان، هدف و غایت وجودی او ارایه می کند می توان از آن برای ارایه یک الگوی جدید در برابر الگوهای جهانی هویت ساز نام برد با این وجود جامعه امروزی ما به علت ریشه های مدرنیته غربی در زندگی خویش که حاصل از لایه های فکری اندیشمندان غرب زده بوده همواره با چالش هویتی مواجه شده است. هدف این نوشتار تبیین و تحلیل چگونگی ترکیب مفاهیم ایرانی، اسلامی و ادغام آن با فرهنگ ملی برای رویارویی با مدرنیته غربی است که با بهره گیری از نظام فکری و معرفت شناسی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری به چیستی هویت و عناصر موثر در شکل گیری و تحول آن پاسخ داده شود. به نظر می رسد برای اینکه هویت ایرانی اسلامی ما دچار مشکل نشود و بتوان آن را به عنوان الگویی برابر الگوهای غربی مطرح نمود به خود آگاهی نسبت به میراث خود در مواجهه با مدرنیته غربی و ارایه مدرنیت بومی، اسلامی، ایرانی را در برابر آن برای مقابله با هویت زدایی غرب نیاز می باشد. روش تحقیق در این پژوهش کیفی – تحلیلی است که با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام می شود.

Keywords:

هویت ملی , اسلامیت , ایرانیت , مدرنیته , انقلاب اسلامی , امام خمینی(ره)