مصطفی لعل شاطری - دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

از جمله موضوعاتی که به وسیله دولت مردان قاجار در راه دستیابی به پیشرفت5 هنری در کانون توجه قرار گرفت، اعزام محصلینی در رشته های گوناگون از جمله نقاشی به اروپا بود. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش میباشد که اعزام محصلین در رشته های گوناگون در دوران حیات عباس میرزا نایب السطنه، سلطنت5 محمدشاه و ناصرالدین شاه چه تاثیری پیشرفت5بر آموزش5 نقاشی ایران داشته است یافتها حاکی از آن است که نقاشی تنها هنر5 مورد توجه دولتمردان برای اعزام محصلین بهغرب بود و در این بین توجه به نقاشی در ابتدا بیشتر به دلیل مسایل نظامی و ترسیم نقشه های جنگی و از عصر ناصری بهبعد جنبه های هنری که منجر به تقلید از سبکهای هنرمندان اروپایی گردید، مورد تاکید بودهاست. با این حال، در پایان عصر ناصری، جامعه هنری ایران و به ویژه نقاشان تحت تاثیر سبکهای اروپایی قرار گرفته و در این بین سه طیف. 1:5 پایبند به سنت، .2تلفیق کنندگان سنت و دستاوردهای غربی، .3 غربگرایان5 محض، بهفعالیت مشغول بودند که به تدریج غربگرایی به عنوان اولویتی در حوزه آموزش نقاشی ایران در مسیر دستیابی به پیشرفت قرار گرفت، جریانی که تا حد زیادی نشات گرفته از خودباختگی و بحران5 هویت5 هنری دولتمردان و جامعه هنری محسوب میگردید. از اینرو میتوان با تطبیق این جریان با شرایط کنونی، آن را در سند الگوی پایه پیشرفت مورد توجه قرار داد؛ بهویژه در راستای سیاست گذاری های اعزام محصلین در حوزههای هنری به خارج از کشور، چراکه یکی از ساختارهای پیشرفت در هر جامعه بر پایه آگاهی ازنقاط قوت و ضعف با توجه به پیشینه تاریخی آن محسوب میگردد

دوره قاجاراعزام، محصل، نقاشی، نظام5 آموزشی، پیشرفت