مراد کاویانی راد - دانشیار جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
حوا ولی زاده - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
میترا امینی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
ابراهیم ضرغامی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

پدیده بیابان زایی و فرسایش بادی از مهمترین بحرانهای زیست محیطی مناطق خشک و نیمه خشک است که وقوع ریزگردها از پیامدهای آن است. این پدیده از حدود سال 1384 در ایران تشدید شده و از آن پس از نظر غلظت ذرات معلق و همچنین مناطق تحت تاثیر رشد گسترده ای را نشان میدهد. طی این مدت استان لرستان به دلیل داشتن شرایط آب و هوایی نیمه خشک و نزدیکی با پهنههای وسیع بیابانی در کشورهای عراق، سوریه، شمال عربستان و شمال صحرای آفریقا پیوسته در معرض ریزگردها بوده است. در پژوهش حاضر بررسی چگونگی تاثیر پدیده گردوغبار بر شرایط زیست محیطی استان لرستان مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش حاکم بر متن حاضر ماهیتی توصیفی-تحلیلی دارد. بدین منظور از دادههای روزانه گردوغبار مربوط به استان لرستان موجود در سازمان هواشناسی کشور برای دوره آماری (1379-1393) و اطلاعات زیست محیطی موجود در سازمان محیط زیست استان استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که پدیده ریزگرد از سال 1385 در این استان روند افزایشی داشته و تعداد روزهای گردو غباری در سال 88 به نزدیک 80 روز در سال رسیده است. خاستگاه کنونی ریزگردها، غرب کشور عراق، شرق اردن، بیابان شام و قسمتی از عربستان است. بیش از %70 ریزگردها از عراق وارد میشود. بر بنیاد یافته های موجود تغییر شرایط اقلیمی کشور عراق در محدوده دجله و فرات علت اصلی بروز این پدیده است. بررسی آمار موجود در سازمان حفاظت محیط زیست استان لرستان برای دوره آماری مذکور نشان داد که 22 هزار هکتار از جنگل های استان به دلیل هجوم ریزگردهای خشکیدهاند یا در حال خشکیدن هستند. ریزگردها خسارت چند ده میلیاردی به بخش کشاورزی و دامپروری استان وارد کرده اند که با توجه به نوع معیشت اغلب ساکنان استان امنیت اجتماعی و اقتصادی آنها دچار بی ثبات شده است.

امنیت زیست محیطی، ریزگردها، ایران و لرستان