محسن موسوی نیک - دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایران
عیسی خمری - دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایران
مهرناز قاآنی - کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایران

حبوبات به عنوان دومین منبع غذایی انسان مطرح بوده و از ویژگی های غذایی و زراعی قابل توجهی برخوردار می باشد، به این منظور جهت بررسی اثر اندازه بذر و جنین در استقرار گیاهچه و عملکرد ارقام ماش تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در شهرستان زهک (چاه نیمه) در سال زراعی 96 - 95 انجام گرفت. این آزمایش به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. در این طرح، عامل اصلی شامل تیمارهای آبیاری در سه سطح 1- تیمار شاهد ( آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) ؛ 2- تنش متوسط ( آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)؛ 3- تنش شدید ( آبیاری پس از 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A ) و عامل فرعی اول رقم در دو سطح 1- محلی سیستان و 2- پرتو و عامل فرعی دوم شامل اندازه بذر در سه سطح 1- اندازه بزرگ 2 اندازه متوسط و 3- اندازه کوچک بود. صفات ارتفاع بوته، سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، شاخص سطح برگ، وزن تر، وزن خشک، تعداد غلاف در واحد سطح، تعداد دانه در غلاف، رطوبت نسبی گیاه، عملکرد در واحد سطح و اندازه جنین مورد ارزیابی قرار گرفت. آنالیز داده ها توسط نرم افزار SAS نسخه 1 / 9 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی ارتفاع بوته، وزن تر و خشک، رطوبت نسبی برگ، تعداد غلاف در واحد سطح و همچنین عملکرد ماش در هکتار کاهش می یابد. اندازه بذر فقط بر روی ارتفاع بوته تاثیر داشت اما بر عملکرد تاثیر معنی داری نداشت.

ماش، اندازه بذر، استقرار گیاهچه، عملکرد، تنش خشکی