محمدرضا صالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه کشاورزی گرایش اصلاح نباتات، تهران، ایران
اشکبوس امینی - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
اسلام مجیدی هروان - استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تهران، ایران

تنش های محیطی مانند شوری منجر به کاهش رشد و عملکرد گیاهان زراعی می گردند لذا بررسی پاسخ گیاهان به تنش های محیطی اهمیت زیادی دارد. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری در برخی صفات گندم، تعداد 20 ژنوتیپ مختلف گندم ( 17 لاین پیشرفته جدید همراه با ارقام شاهد نارین، افق و ارگ) در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه ای (کشت هیدرو پونیک) مورد ارزیابی قرار گرفتند. فاکتور A شامل دو سطح شوری (صفر به عنوان شاهد و 12 دسی زیمنس برمتر) و فاکتور B شامل 20 ژنوتیپ بود. صفات ارتفاع بوته، طول، عرض و سطح برگ، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه، بیوماس اندام های هوایی و محتوای کلروفیل ( SPAD ) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه شوری تاثیر معنی داری روی تمامی صفات مورد بررسی داشت و موجب کاهش صفات گردید. بالاترین کاهش ناشی از شوری ( 1 / 65 درصد)، در بیوماس خشک ریشه مشاهده گردید. اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در شوری برای تمامی صفات معنی دار بود. نتایج تجزیه خوشه ای براساس میانگین بیوماس خشک اندام های هوایی و ریشه در شرایط تنش و نرمال، لاین ها را در سه گروه طبقه بندی نمود. لاین های 5 ، 14 ، 12 ، 9 ، 20 و 16 با داشتن مقادیر بالایی از صفات وزن خشک بیوماس و ریشه، حجم ریشه و میزان کلروفیل و برتری نسبت به ارقام شاهد، به عنوان لاین های متحمل جهت استفاده در برنامه های به نژادی برای تنش شوری شناسایی شدند.

بیوماس ریشه، تنش شوری، کشت هیدرو پونیک، گندم