نقد معرفت شناسی نظریه ی ارتباط گرایی(دانش ارتباطی و دانش توزیع شده) براساس معرفت شناسی اسلامی

در چند دهه اخیر معرف تشناسی به طور کل و یادگیری به طور خاص شاهد ظهور دیدگاه ها و نظریه هایی بوده است که به طور جدی معرفت شناسی های سنتی و نظریه های یادگیری پیشین را به چالش کشانده است؛ به گونه ای که برخی، آنها را علائم ظهور پارادایم جدیدی در تعلیم و تربیت قلمداد کرده اند. دایره بحث ها و چالش های جدید معرفت شناسی در نقاط مشترک زیادی با پیشرفت و گسترش فناوری هایی چون شبک ه های جهانی، و رخدادهایی چون انفجار اطلاعات، کاهش نیم عمر دانش، رشد آموزش های مجازی و مانند آن تلاقی پیدا کرده است. ظهور دانش ارتباطی و نظریه ارتباط گرایی یکی از میوه های حاصل از پیوند "معرفت شناسی" و "فناوری" است. ارتباط گرای ی از طرفی بر دانش ارتباطی و دانش توزیع شده، و از طرف دیگر بر فناوری های نوین(شبکه ها) استوار است، و در تلاش است که دیدگاه جدیدی را در معرفت شناس ی، و پیرو آن، متناسب با عصر دیجیتال، یک نظریه یادگیری جدید ارائه کند. رشد فزاینده نظریه هایی چون آشوب، شبکه و مانند آن که مستقیم و غیرمستقیم معرفت شناسی های معاصر و در ادامه، نظریه های تربیتی و یادگیری را تحت تأثیر قرار می دهند، می طلبد که پیش فرض های فلسفی، معرفتی و ارزشی آنها مورد بررسی و نقد قرار گیرد. در همین راستا این مقاله ضمن تبیین نسبی مبانی معرفت شناختی ارتباط گرا(دانش ارتباطی و توزیع شده)، تلاش کرده است تا بر اساس مبانی معرفت شناختی اسلامی آنها را مورد نقد قرار دهد. حاصل این نقد و بررسی ضمن آنکه نظریه های جدید را به مربیان، برنامه ریزان و طراحان آموزشی معرفی کرده و دلالت هایی را برای بهره برداری هرچه مطمئن تر از آنها در فضای مجازی ارائه می کند، آسیب ها و آفت های نهفته در پیش فرض ها و مبانی معرفت شناختی آنها را که با جهان شناسی، ارزش شناسی، و انسان شناسی ما مغایرت دارد، نیز آشکار خواهد کرد. این مقاله نشان می دهد که برخی از بنیادها و پیش فرض های معرفت شناختی ظریه ارتبا طگرایی که در بستر فرهنگی-اجتماعی غربی شکل گرفته و هم خانواده با رویکردهای پساساختارگراست، با معرفت شناسی اسلامی متفاوت و مغایر است. اعتقاد ارتباط گرایی به سیالیت و نسبیت دانش، تکثرگرایی، نفی نسبی واقع گرایی، نفی سلسله مراتب حقیقت، نگاه کاهش گرایانه به علم، و نگاه مکانیستی به انسان از جمله مواردی است که در این مقاله از نقطه نظر معرف تشناسی اسلامی مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.

Keywords:

معرفت شناسی , معرفت شناسی اسلامی , ارتباط گرایی , دانش ارتباطی , دانش توزیع شده