امیرحسین فرجی - موسسه آموزش عالی دانشکده ساریان واحد ساری،

تحولات گسترده ناشی از کودتای رضاخان و نفوذ اندیشه های تکثرگرای غربی از اواسط دوره ناصری، همراه با ظهور پارادایم هایی متضاد با فرهنگ سنتی حاکم بر جامعه سبب دگرگونی های وسیعی در حوزه سیاسی- اجتماعی ایران گشت. در دوره پهلوی اول، ناسیونالیسم نگاه حاکمیت را به گذشته و مدرنیسم به آینده معطوف نمود. توسعه و پیشرفت از دیدگاه حکومت دو مفهوم متضاد بخود گرفت: مدرن و باستان . معماری دوره پهلوی اول بشکل رسمی و آشکار در تقابل و تضاد با معماری سنتی قرار گرفت. حکومت جدید سعی در بیان دیدگاه های سیاسی- اجتماعی خود نظیر دین گریزی، باستان گرایی و تجدد طلبی و .... از طریق معماری برآمد. تداوم سنت معماری ایران شکسته شده شکاف میان معماری سنتی و معماری باختر مآبانه بیشتر شد. معماری مردم وار و درون گرای ایرانی به معماری برونگرا تبدیل گشت. بر خلاف دوره اول، معماران دوره پهلوی دوم علاقه خاصی به سنت معماری ایرانی داشته اند. و سعی در بروز و احیاء مجدد سنت ایرانی در قالبی نو، و استفاده مجدد از مفاهیم، عناصر و اشکال معماری گذشته ایرانی داشت اما نه به صورت تکرار یا تقلید آن عناصر در ساختمان های جدید، بلکه بیشتر با جذب ودرونی کردن آن.

حکومت پهلوی، دوران گذار، سبک ملی، معماری مدرن، سنت، مدرنیته