تکتم حنایی - عضو هییت علمی گروه شهرسازی،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد
حجت وثاق - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

یکی از مهمترین میراث های جهانی، شهرهای تاریخی است، این شهرها یکی از ارزشمندترین و گرانبهاترین آثار فرهنگی محسوب می شوند. کشور ما با توجه به پتانسیل های بالای تاریخی و فرهنگی، مسلما سهم عمده ای در این میراث جهانی دارد. مدیریت شهری در حفاظت از بافت های تاریخی با چالش هایی مواجه است و به تنهایی و بدون نظر گرفتن خاستگاه اجتماعی و روابط انسانی سکونتگاه های مذکور نمی تواند به حفاظت از این بافت های ارزشمند بپردازد. در هر یک از شهرهای مهم تاریخی متناسب با زمینه های طراحی یکی از تجربه ها به کارگرفته شده است. این تجربه ها در عین تنوع، در جهت تحقق ایده های کلی خود، موضوعاتی در اهداف اجتماعی ، اقتصادی، کالبدی، فرهنگی، مذهبی را مورد مطالعه قرار داده اند. تحقق اهداف اجتماعی در سال های اخیر از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است .هدف از این پژوهش، شناسایی ارزش های فرهنگی و اجتماعی ثبت شهرهای تاریخی در فهرست میراث جهانی و تاثیر آنها در حفاظت از بافت تاریخی شهرهای مذکور(حمایت های مالی و جذب توریسم) است. چارچوب نظری مقاله در راستای حصول این هدف مبتنی بر الگوی کاربردی بافت، مبتنی بر ارزش های تاریخی، فرهنگی – اجتماعی بوده که در تجارب جهانی و نمونه های موردی یزد، دمشق و صنعا به آزمون گذارده شده است . مهمترین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل در پاسخ به فرضیات مقاله به شرح زیر است . ثبت شهرهای تاریخی در فهرست میراث جهانی مبتنی بر معیارهای اجتماعی متعدد، به حفاظت موثرتر از بافت های تاریخی کمک می نماید . نهایتا جمع بندی مقاله، حاکی از آن است که وجود معیارهای اجتماعی متعدد در ثبت شهرهای تاریخی منجر به حفاظت بهتر از ارزش های مستتر در این بافت های کهن می گردد.

ثبت جهانی بافت تاریخی - معیارهای اجتماعی حفاظت - قیاس تطبیقی