گلشن ترابیان اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی حمل و نقل ریلی، دانشکده مهندسی راه آهن ، دانشگاه علم و صنعت ایران
حمیدرضا احدی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی راه آهن ، دانشگاه علم و صنعت ایران

در کشور ما بیش از 95 درصد ترانزیت بار از طریق جاده صورت میپذیرد و این وضعیت با سیاستهای کلان و قوانین مصوب کشور در حوزه حمل و نقل تناسب ندارد. این در حالی است که شبکه ریلی ایران در مرزها گستردگی خوبی دارد و میتوان با اتخاذ تدابیر مناسب سهم این روش حمل و نقل را نسبت به وضعیت موجود افزایش داد.هدف از این مقاله شناسایی و تعیین عواملی است که می تواند مطلوبیت کریدورهای ریلی را افزایش و جایگاه رقابتی راه آهن را بهبود بخشد. در این تحقیق در ابتدا مفاهیم پایه مطلوبیت و نقش آن در حوزه حمل و نقل و ترانزیت شرح داده شده، سپس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت جمعبندی و نتایج تحقیق ارایه شده است.نتایج حاصله نشان می دهد که مهم ترین پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب و مطلوبیت روش حمل عبارتند از : هزینه ، زمان ، قابلیت اطمینان، مصرف انرژی ،میزان نشر گازهای گلخانه ای، انعطاف پذیری و ایمنی. بر اساس یافته های این تحقیق اگر چه در بسیاری از کشورهای جهان سهم ترانزیت جادهای بیشتر از ترانزیت ریلی میباشد. اما نابرابری در سهم بازار ریل و جاده نسبت به ایران بسیار کمتر است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که قابلیت اطمینان و انعطاف پذیری ترانزیت جادهای بهتر از ترانزیت ریلی و زمان حمل آن کمتر می باشد. از طرفی هزینه حمل و اثرات منفی زیست محیطی ترانزیت ریلی به مراتب کمتر از ترانزیت جاده ای است و می توان از این مزیت ها به نحو بهتری برای افزایش سهم ترانزیت ریلی استفاده کرد.

ترانزیت ، مطلوبیت، کریدور