تحلیل دوبیتی های باباطاهر با رویکرد قاعده کاهی گونه جغرافیایی

هدف مقاله حاضر، بررسی دوبیتی های شاعر دوبیتی سرای ایران، باباطاهر عریان با تکیه بر تاثیر قاعده کاهی گونه جغرافیایی به مثابه یکی از عناصر زبان شناسی است که سبب برجستگی کلام می شود. قاعده کاهی گونه جغرافیایی به عنوان یک هنر سازه، در دوبیتی های باباطاهر، منتهی به تفرد سبکی شده و این شاعر از این هنر سازه، به عنوان یکی از عناصر مهم برجستگی کلام خود استفاده کرده است. شاعر این هنر سازه را در سطح اسم، ضمیر، فعل، حرف و حتی جمله در دوبیتی های خود به کار گرفته است و با این تکنیک بر لطف کلام خود افزوده و شنیدن آن را چه برای مخاطب امروزی و چه مخاطب گذشته دلنشین کرده است. بیشترین کاربرد این هنر سازه در واژه های اسمی موجود در دوبیتی هاست؛ مانند استفاده از تلفظ لهجه ای برخی اسامی یا تغییر در سطح واجی کلمات و تغییر تلفظ کلمه و یا برساختن واژه ای جدید. در سطح ضمیر، شاعر گاه از گونه محلی ضمایر، به جای ضمایر زبان خودکار استفاده نموده است. در سطح فعل، شاعر بیشتر تلفظ محلی افعال را به کار گرفته یا برای توازن بیت، فعل را به صورت مخفف آورده. در سطح حروف، کمترین تغییر را داریم و در سطح جمله، گاه ساختار نحوی جمله را تغییر داده و بیشتر از جمله هایی مثلی در دوبیتی خود استفاده نموده است. در پژوهش حاضر، استخراج و تحلیل مطالب به شکلکتابخانه ای و شیوه بررسی مطالب، تحلیلی و توصیفی است و نمونه ها از میان دوبیتی های باباطاهر برگزیده شده اند

Keywords:

دوبیتی , قاعده کاهی گونه ای , گویش , باباطاهر