م.ط میرکزهی - استادیار تغذیه طیور مجتمع آموزش عالی سراوان
ح کرمانشاهی - استاد تغذیه طیور دانشگاه فردوسی مشهد
ا گلیان - استاد تغذیه طیور دانشگاه فردوسی مشهد
م.ج آگاه - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

این آزمایش به منظور بررسی اثرات 1-25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول (فرمول در متن اصلی مقاله) (کلسیتریول) و عصاره هیدرو الکلی ریشه گیاه دارویی بوزیدان (Withania somnifera) بر پاسخ ایمنی جوجه های گوشتی انجام شد. تیمارها در قالب فاکتوریل (2×3×2) شامل جیره کنترل مثبت با سطح کافی کلسیم و کنترل منفی (کاهش 30 درصدی سطح کلسیم)، 3 سطح عصاره بوزیدان (صفر، 75 و 150 میلی گرم در کیلوگرم جیره) و 2 سطح 1-25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول (صفر و 0/5 میکروگرم در کیلوگرم جیره) بود. تعداد 600 قطعه جوجه گوشتی یکروزه راس 308 بصورت تصادفی در 60 عدد پن و 10 پرنده در هر کدام توزیع گردید. هر تیمار دارای 5 تکرار ( 50 پرنده در هر تیمار) بود. جیره های آزمایشی بطور نامحدود در اختیار جوجه ها از 1 تا 42 روزگی قرار گرفت. برای بررسی ایمنی هومورال از تست SRBC استفاده گردید. لذا دو تزریق در روزهای 25 و 32 دوره آزمایش برای تعیین پاسخ آنتی بادی اولیه و ثانویه انجام شد. برای بررسی ایمنی سلولی از تست CBH در سن 37 روزگی استفاده گردید. در 21 و 42 روزگی یک پرنده از هر تکرار کشتار و وزن اندامهای لنفاوی اندازه گیری گردید. آزمایشات پاسخ ایمنی هومورال نشان داد که کاهش 30 درصدی سطح کلسیم جیره باعث کاهش تیتر آنتی بادی کل می گردد. عصاره هیدروالکلی ریشه بوزیدان در سطح 150 میلی گرم فقط باعث افزایش تیتر ایمونوگلوبولین G در تست اولیه گردید. آزمایش ایمنی سلولی تست CBH نشان داد که مکمل سازی عصاره بوزیدان و کلسیتریول هیچ تاثیری بر ضخامت پرده بین انگشتان ندارد. هیچگونه اثرات اصلی از تیمارهای آزمایشی بر وزن اندامهای لنفاوی مشاهده نگردید. این آزمایش نشان داد که کاهش سطح کلسیم جیره باعث کاهش پاسخ ایمنی هومورال میگردد.

کلسیتریول، بوزیدان، پاسخ ایمنی، جوجه گوشتی