شهرام گودرزی - استادیار گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه آزاد اسلامی دزفول، دزفول، ایران
سعید طاهری قناد - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی دزفول، دزفول، ایران
علی افروس - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی دزفول، دزفول، ایران

از مشکلات قرن حاضر مساله فرسایش خاک و اثرات زیست محیطی ناشی از آن است. بیشتر مطالعات صورت گرفته در زمینه فرسایش خاک به کمیت خاک از دست رفته توجه دارند و کمتر کیفیت این خاک مد نظر قرار گرفته است. هدف کلی این تحقیق با توجه به سطح بالای زیر کشت ذرت، اهمیت اقتصادی کود فسفره و مسایل زیست محیطی ارزیابی تلفات کود فسفر در شرایط مختلف در مزارع ذرت دزفول بوده است. این طرح در سه مزرعه مستقل در منطقه سبیلی، سنجر و صفی آباد در شرایط مزرعه ای انجام گرفت. در این تحقیق نمونه های رواناب و زهاب از سه مزرعه مورد بررسی با بافت های به ترتیب لوم شنی، لوم رسی شنی و سیلتی لوم برداشته شده و غلظت های فسفر کل فسفات اندازه گیری و تلفات فسفر اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تاثیر نوع خاک در میزان هدر رفت فسفر کل در رواناب و زهاب تاثیر معنی داری بوده است. بیشترین هدر رفت مشاهده شده در مورد فسفرکل مربوط به منطقه سنجر با بافت لوم رسی شنی با میزان کل 6/67 کیلوگرم در هکتار بوده است، بعد از آن خاک با بافت لوم شنی با میزان 5/06 و سیلتی لوم با میزان 4/56 تن در هکتار مشاهده شده است. بیشترین تلفات فسفات مربوط به منطقه سنجر با بافت لوم رسی شنی با میزان کل 6/32 کیلوگرم در هکتار بوده است، بعد از آن خاک با بافت لوم شنی با میزان 5/77 و سیلتی لوم با میزان 4/93 تن در هکتار مشاهده شده است. نتایج همچنین نشان داد که در مورد فسفر کل میانگین مجموع هدر رفت در سه مزرعه دارای بافت متفاوت، در رواناب 5/43 و در زهاب 0/14 کیلوگرم در هکتار در مورد فسفات مقادیر 5/68 و 0/2 کیلوگرم در هکتار هدر رفت مشاهده شده است.

فسفر، فسفات، رواناب، مزارع ذرت و دزفول