ح بیابانگرد
ر غنجعلی پور

توده های گرانیتوییدی کوه ریگی و عبداللهی در منتهی الیه بخش جنوبی استان خراسان جنوبی در فاصله 90 کیلومتری باختر شهرستان نهبندان و به ترتیب در فواصل 5 و 45 کیلومتری باختر و شمال باختری روستای دهسلم قرار دارند. از لحاظ زون بندی ساختاری ایران در حاشیه خاوری پهنه لوت (ایران مرکزی) قرار دارند. این توده های گرانیتوییدی به سن ایوسن درون مجموعه های آهکی و فلیشی کرتاسه نفوذ کردهاند و باعث ایجاد هاله ای از دگرگونی مجاورتی در آنها شدهاند. بررسی های صحرایی و مطالعات میکروسکوپی بر روی این توده ها مشخص نمود که طیف ترکیبی سنگهای آنها گرانیت، گرانودیوریت، مونزونیت، دیوریت، کوارتز مونزونیت و کوارتزدیوریت است که گرانودیوریت ها پیکره اصلی توده ها را تشکیل میدهند. این سنگهای عمدتا از کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوز،بیوتیت و آمفیبول ساخته شده اند. نمودارهای تمایز محی های تکتونیکی نشان میدهد که این توده ها از لحاظ سری ماگمایی وابسته به سری های کالک آلکالن وابسته به حاشیه فعال قاره و عمدتا دارای ویژگی هایی از هر دو تیپ گرانیتهای نوع S وI میباشند. مطالعات پتروژنتیکی توده-های مذکور نشان داد که این نفوذیها در هنگام برخورد و یا کمی پس از برخورد پهنه لوت و هلمند حاصل شده اند و ماگمای سازنده آنها متاثر از آلایش پوستهای با رسوبات فلیشی(گریوک) حدفاصل بلوکهای اخیر شده است.

خراسان جنوبی، ده سلم، پیکره های گرانیتوییدی ریگی و عبداللهی، پهنه لوت