بهزاد مهرابی
شهریار محمودی
عذری محمودی
مسعود عسکری - مرکز تحقیق و توسعھ معدن سنگ آھن گلگھرسیرجان

کانسار آھن گل گهر در 55 کیلومتری جنوب غرب سیرجان، در زون زمین ساختی سنندج- سیرجان واقع شده است. سنگھای ھمبر کانسار شامل واحدھای کمپلکس دگرگونی گلگهر متشکل از آمفیبولیت، میکاشیست، مرمر و گرافیت شیست به سن احتمالی پالیوزوییک است. بخشی از این مجموعه تحت تاثیر عملکرد گسل زاگرس به یک پهنه برشی تغییر شکل یافته که بخش اعظم آن از کربنات میلونیتھا تشکیل شده است. یکی از پرسشھای اساسی درباره نحوه شگل گیری این کانسار چگونگی ارتباط آن با این مجموعه دگرگونی است. در این مقاله سعی شده با استفاده از شواھد موجود در بلورھای کلسیت شرایط ترمودینامیکی موثر در پهنه برشی ارزیابی شود. بلور کلسیت در دما وفشار متفاوت ماکل متفاوتی ایجاد میکند. ھمچنین اندازه و تعداد ماکلھا در ھر بلور معرف محدوده فشار و دمای زمان گسترش دگرگونی دینامیکی حاصل از عملکرد پهنه برشی است. بر اساس اندازه گیریھای انجام شده بر روی شکل کلسیت در پهنه برشی کمپلکس دگرگونی گل گهر عرض ماکلھای موجود در نمونهھای مورد مطالعه در این گستره بین μ5- 5/0 و شدت ماکل شدگی بیشتر بین 30- 9 ماکل در میلیمتر است. که دمای لازم برای تشکیل این نوع دگر ریختی براساس مطالعات تجربی و میدانی انجام شده بین 052 تا 300 درجه سانتی گراد است. ھمچنین پاراژنز موجود درسنگھای مجاور شامل متاسنداستون و شیستھا نیز وجود چنین شرایط ترمودینامیکی را در ھنگام عملکرد پهنه برشی تایید می کند. مطالعات ریز ساختاری براساس پورفیروبلاستھای موجود بیانگر عملکرد حرکت راستگرد گسلھای اصلی منطقه است.

پهنه برشی، دمای دگرریختی، ماکل ھای مکانیکی، گل گهر سیرجان