مهیار اردشیری - عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز
مرجان زحمتکشان - کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه شیراز

رشد سریع شهرنشینی در کشورهای رو به رشد و مسایل ناشی از ضرورت انطباق بافت کالبدی شهرها با روند فزاینده کمی و کیفی نظام های شهری، موجب افزایش تقاضا برای اراضی قابل ساخت و ساز در شهرها گردیده است. این در حالی است که عرضه زمین در این شهرها تحت تاثیر عوامل گوناگونی نظیر بورس بازی زمین، نارسائی خدمات زیربنایی، مسایل ناشی از وراثت، موانع حقوقی و قانونی در ثبت و صدور اسناد مالکیت، محدودیتهای ناشی از ضوابط و مقررات شهرسازی، وجود عوارض طبیعی و ... با کندی صورت می گیرد. بدیهی است محدودیت عرضه زمین مناسب و آماده عمران موجب افزایش بی رویه قیمت زمین و نابرابری شدید آن در سطح شهرها می گردد. این افزایش قیمت نه تنها به مرور دسترسی دولت و نهادهای عمومی و اقشار کم در آمد و حتی متوسط را به بازار زمین کاهش می دهد، بلکه این بازار را به محل امنی برای جذب و دفن سرمایه های سرگردان مبدل می سازد.بورس بازی زمین که یکی از پیامدهای افزایش روز افزون قیمت زمین است همراه با بازتابهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و کالبدی ناشی از آن یکی از موانع جدی در عمران شهرها و حتی توسعه اقتصادی در این کشورها به شمار می رود. از اینرو اتخاذ راهکارهای موثر برای افزایش عرضه زمین و تثبیت قیمت نسبتاً موزون آن در سطح شهرها مورد تاکید برنامه ریزان شهری و نظریه پردازان توسعه اقتصادی است.

بانک زمین، سیاست زمین، مدیریت شهری