سید احسان موسوی - کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
احسان فتوحی - دکتری معماری، عضو هییت علمی، گروه معماری، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
علی اکبری - دکتری معماری، عضو هییت علمی، گروه معماری، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

مکان بخشی از فضاست که به واسطه معنا متجلی می گردد. رسالت معماری بر آن است که تا جایی که بتواند فضا را به مکان تبدیل کندو یا به تعبیری، آشکار ساختن معانی بالقوه ای که در محیط وجود دارد. باید این نکته را در نظر داشت که خلق مکان بدون ایجاد حس تعلق به آن بی معناست. حسی که از رابطه فرد با محیط بر پایه ی ارزش هاو باورهایش ایجاد، و با گذر زمان عمق و گسترش می یابد. ازاین رو شناخت فرایند تبدیل فضا به مکان تا سلسله مراتب درونی شکل گیری این حس به صورت تدریجی در انسان بر پایه سطح ارتباط وی با محیط ازجمله حس مکان، هویت مکان و تجلی آن به عنوان حس تعلق به مکان ضرورت پرداختن به این موضوع است. هدف اصلی این مقاله شناسایی عوامل موثر بر ایجاد حس تعلق به مکان و تبیین راهکارهای دستیابی به آن می باشد که درنهایت در قالب مدل مفهومی ارایه می گردد. نتایج بررسی ها نشان می دهد عوامل موثر بر حس تعلق به مکان بر پایه نیازهای انسانی بوده و به دو گروه، عوامل داخلی (ذهنیت) و خارجی (عینیت) قابل تقسیم می باشد. ذکر این نکته ضروری است که امروزه انسان ها به فضاهای هویتمند نیاز دارند تا به آن ها تعلق داشته باشند ازاین رو انطباق این دو عامل یعنی تصویر و یا توقع ذهنی فرد (ذهنیت) با (عینیت) هویت مکان را شکل داده و حس تعلق به مکان متجلی می گردد. روش پژوهش در این مقاله تحلیل محتوای کیفی از زیرمجموعه راهبرد کیفی در تحقیق بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است .

فضا، مکان، حس مکان، هویت مکان، حس تعلق به مکان، محیط