طیبه یاوری - دانشگاه لرستان ، فارغ التحصیل رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان
علی اکبر مرادیان قبادی - دانشگاه لرستان، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان
حسین چراغی وش - دانشگاه لرستان استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان

شاعران فلسطینی برای تبیین دیدگاه های خود که نقد اوضاع کشورهای عربی و جفای آنان در یاری رساندن به فلسطینیان و به تصویر کشیدن ظلم و ستم صهیونیست ها از بارزترین آنها است، گاهی از بازشناسی شخصیت ها بهره می برند و اندیشه ها و آرمان های خود را از زبان آنان بیان می کنند. سمیح القاسم یکی از این شاعران است که در دفاتر شعری متعدد خود از چنین روشی بهره می برد و این ویژگی در دیوان ساخرج من صورتی ذات یوم نمود بارزتری دارد. در این مقاله قصد داریم با روش توصیفی – تحلیلی بازشناسی انواع شخصیت های ادبی، تاریخی و دینی را در این دیوان مورد بررسی قرار دهیم. پس از انجام پژوهش مشخص گردید که شاعر با بازشناسی این شخصیت ها به تبیین مضامینی همچون تاسف به خاطر از دست رفتن گذشته پر افتخار اعراب، از میان برداشته شدن طبقه روشن فکر جامعه توسط حاکمان، آوارگی و سرگردانی انسان معاصر عربی و فلسطینی و تبیین درد و رنج مردم فلسطین و خیانت حاکمان عرب پرداخته است

ادبیات مقاومت، بازشناسی شخصیت ها، سمیح القاسم، دیوان ساخرج من صورتی ذات یوم