جواد نیکنام - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری کارشناس دفتر آموزش و مطالعات ک

مرکز فعالیتی- تجاری تهران از هنگام تشکیل تا کنون در محل اولیه خود ثابت نمانده، بلکه همواره به سمت شمال حرکت کرده است. این جابجایی به معنی افول مرکز تجاری شهر، که بازار است، نیست بلکه بازار تهران تحت تاثیر عوامل مختلف فعالیتهای خود را به خارج از هسته اولیه گسترش داده است(مشهودی،6:1380). با گسترش همه جانبه شهر تهران و انتقال اقشار مرفه آن به مناطق شمالی تر، مراکز تجاری جدید تر هم به دنبال مشتریان خود به طرف شمال هسته مرکزی شهر حرکت کرده اند(اشرفی،67:1380). ونک یکی از این هسته های جدید تجاری – فعالیتی شمال شهر تهران است. این هسته تجاری یکی از مدرنترین مناطق تهران است که مرحله تکوین خود را از سر می گذراند. محدوده این هسته شمال بزرگراه همت و رسالت است که از طریق دو شریان مهم خیابان ولیعصر و بزرگراه آفریقا به سمت شمال می رود و در انتها به بزرگراه چمران ختم می شود این محدوده فعالیتی جهت شمالی- جنوبی دارد و در امتداد میدان ونک تا خیابان میرداماد و قسمت شمالی بزرگراه چمران تا حدی به طرف شرق و غرب گسترش می یابد(صفامنش:100).بخش مسکونی این محدوده از مدرنترین و مطلوبترین قسمت های مسکونی شهر تهران است که علاوه بر واحدهای مسکونی تک خانواری، تعداد زیادی از مدرنترین و مطلوبترین مجتمع های مسکونی تهران، از جمله برج های اسکان، پارک پرنس، دوما، آ- اس-پ و .... را در خود جای داده است. این موقعیت که از دهه پنجاه به بعد شکل گرفته است، با توجه به زیر ساختهای مناسب شهری و دسترسی به شبکه بزرگراههای تهران(چمران- همت- نیایش-کردستان-آفریقا-رسالت) موجب شده است که ونک یکی از ممتازترین مناطق شهری از لحاظ جذب فعالیت های خدماتی در سطح شهر تهران باشد. در این محدوده شریانهای شمالی-جنوبی به صورت توزیع کننده عمل می کنند و خیابان های شرقی-غربی خیابان های دسترسی به شمار می روند(صفامنش 100).در این پژوهش به طور اجمالی به بررسی روند تکوین این منطقه پرداخته می شود و به عنوان نمونه محدوده شرقی این منطقه که شامل شرق میدان ونک تا بزرگراه چمران می شود و هسته قدیمی ده ونک هم در آن واقع است و هم اکنون قسمت اعظم فعالیتهای این منطقه تجاری خدماتی در آن مستقرند بررسی می شود.

سازمانیابی فضایی، کاربری تجاری، بازار، مراکز خرید، مکانیابی، ونک