محمد اجزاء شکوهی - دانشگاه فردوسی مشهد

در این مدل تلاش شده است که براساس تحولات جمعیتی و نتایج بازار کار، مدلی برای تحولات جمعیتی وضعیت عرضه و تقاضای نیروی انسانی و تاثیرات آن بر رشد شهرها، ارائه شود. این مطالعه نشان می دهد که شهرهای ایران در سلسله مراتب شهری خود، از یک مکانیزم تحول پلکانی رشد و افت بر خوردار بوده اند.در این تحقیق، نظریه های توسعه مرحله ای یک ناحیه شهری و جابه جایی های روستا شهری به عنوان زمینه نظری تحقیق، و فن محاسبات بازار کار به عنوان روش تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفته است.این نتایج نشان میدهد تهران به عنوان کلان شهر عمده در ایران در دهه 1335-1345 به نقطه اوج رشد جمعیتی خود رسیده است، پس از آن افت قابل ملاحظه ای را تجربه کرده است که تا کنون ادامه دارد. در حالی که دیگر کلان شهر های ایران با یک دهه تاخیر این فرایند را از دهه 1365-1355 آغاز کرده و سپس گروه سوم شهرهای ایران، شهرهای متوسط با یک دهه تاخیر از دهه 1375-1365 همین فرایند رشد و افت را دنبال کرده اند.در نتیجه ما می توانیم انتظار داشته باشیم که شهرهای متوسط که در دهه 1375-1365 رشد قابل ملاحظه کرده اند، اگر فرایند رکورد اتفاق افتاد، در دهه اخیر، مرحله افت را تجربه کردند.نتایج محاسبات بازار کار نشان می دهند که این فرایند رشد و افت در ایران، بر خلاف تجربه کشورهای صنعتی، در نتیجه جابجایی های روستا شهر مشاغل نبوده، بلکه عدم توانایی شهرها در جذب و تثبیت جمعیت، باعث توقف رشد آنها شده است.