مجتبی غلامی - دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
کمال خواجه پور - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
اعظم اعتمادی فر - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

از مصادیق اصل معروف در نظام حقوقی خانواده و یکی از تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر، حسن معاشرت می باشد. مبنا و منبع الزام به حسن معاشرت زوجین در فقه اسلامی و کتب فقهی بیان شده است و الزام این تکلیف بر اساس منابع چهارگانه ( کتاب، سنت، عقل، اجماع) به اثبات رسیده است. هر چند این تکلیف جنبه اخلاقی دارد، اما در ماده 1103 قانون مدنی به آن وجهه حقوقی داده شده است. در این تحقیق با روش تحلیلی – توصیفی هدف، بررسی تطبیقی این موضوع از دیدگاه فقهی و حقوقی است. لکن در کنار این موارد، بررسی و موشکافی موضوع در نهج البلاغه نیز مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پاسخ به پرسش های ذیل ضروری است که اولا مستند فقهی و حقوقی تکلیف زوجین در حسن معاشرت با یکدیگر چیست و ثانیا مصادیق بارز حسن معاشرت (در قرآن، نهج البلاغه و حقوق) کدامند و رویکرد نهادینه کردن هر کدام از منابع مذکور در این خصوص چیست. به نظر می رسد، توجه بیشتر قانون گذاران و خانواده ها به حسن معاشرت به عنوان مقوله ای اخلاقی همراه با آموزش آن در روابط زوجین و چگونگی برقراری ارتباط حسنه با همسر، همراه با توجه و احیای سنت های حسنه مذهبی مثل وفاداری، انجام تکالیف زناشویی و عشق ورزی (در منابع فقهی و حقوقی)، در این خصوص و اجرای مصادیق دینی، از جمله راهکارهایی است که برای نهادینه کردن اخلاقیات در خانواده ها و جلوگیری از فروپاشی آن در عصر مدرنیته امری ضروری است که یکی از این روش ها بهره گیری از الگوهای دینی در این خصوص و توجه به تربیت دینی توسط والدین از همان دوران کودکی است.

قرآن، نهج البلاغه، حقوق ،حسن معاشرت، زوجین، خانواده