عبدالحمید صفایی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ اسلام گروه تاریخ واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد ایران
فریناز هوشیار - استادیار گروه تاریخ اسلام گروه تاریخ واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد ایران

پیامبر اسلام در سال سیزدهم هجری به یثرب وارد شدند از این زمان این شهر به مدینه النبی شهرت یافت و به عنوان اولین مرکز حکومت اسلامی و پایگاه فرماندهی و هدایت توسط پیامبر (ص) جهت گسترش اسلام در سرزمین حجاز و دیگر نواحی شبه جزیره عربستان مورد استفاده قرار گرفت مدینه از زمان پیامبر (ص) تا زمان خلافت امام علی (ع) کماکان به دلایل مختلف از جمله موقعیت جغرافیایی و ترکیب جمعیت خاصی، که در طول استقرار پیامبر در این شهر شکل گرفته بود به عنوان مرکز خلافت باقی ماند. اسلام مدارا با توده مردم، اعم از مخالف و موافق را ضروری دانسته است، تاریخ اسلام در دوران پیابر (ص) و نیز دوران 250 ساله عصر امامت، شاهد رحمت و ملایمت اوصیای پیامبر (ع)، حتی نسبت به دشمنان و بدخواهان آنان است برنامه ها و تعالیم دینی انبیاء اعم از عقاید، احکام و اخلاق، که بادله قطعی جزو دین شمرده می شوند، به هیچ وجه قابل مسامحه نیستند و به این بهانه که مورد پذیرش مردم نمی باشند، دردسرساز و مشکل آفرین هستند نمی توان آن ها را مورد مسامحه قرار داد. نهضت انبیا با قاطعیت تمام، درصدد به اجرا درآمدن و تثبیت حقایق دین به جای عقاید باطل گذشته بوده است، اگرچه مشرکان با این عقاید به مخالفت برخاسته اند و حتی مبارزاتی نیز داشته اند، اما تاثیری در روند حرکت انبیا نداشته است هم چنان که پس از استقرار حکومت اسلامی در مدینه، برخوردهای پیامبر جهت استقرار قوانین الهی شدت بیشتری یافته است مسلمانان و صحابه و خلفا در سال هایی که مدینه به عنوان مرکز حکومت مطرح بود با اعمال شیوه هایی که گاه همراه با تسامح و مدارا بود و گاه به دور از آن، حوادث مختلفی را رقم زدند.

مدینه، خلفا، تسامح و مدارا، مسلمانان، اسلام