محمد علی کاظمی تبار - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران

استعاره، کارآمدترین وسیله تخیل و ابزار نقاشی درکلام است و گونه ای ادبی است که از قلمرو ادبیات فراتر رفته و در زبان شناسی، روان شناسی، فلسفه(هرمونتیک) و برخی دیگر از نظام های دانشی اهمیت فراوان یافته است. هدف این پژوهش، نگاهی تازه، تطبیقی و همه جانبه به استعاره است، از همین رو استعاره را از جنبه های گوناگون از قبیل: معنای لغوی و اصطلاحی، انواع، ویژگی ها، میزان اهمیت، علت پیدایش، نقش و کارکرد و رابطه آن با زبان شناسی از نگاه گذشتگان و معاصران مورد نقد و ارزیابی قرار داده، نقاط اشتراک و افتراق آن ها را مشخص و آخرین آرای منتقدان و ادیبان را بررسی می کنیم. استعاره یا متافور در مکاتب کلاسیک، رمانتیک و مدرن، ویژگی های خاص خود را دارد. در این پژوهش، استعاره در زبان های غربی با استعاره های عربی و فارسی مقایسه شده و با ارایه نمونه هایی از آن در هر زبان، شباهت ها و تفاوت های استعاره از نظر ارکان، انواع و اغراض، تبیین می شود و در نهایت این نتیجه به دست می آید که علم بیان، علمی جهانی است که اختصاص به زبان و ملت خاصی ندارد و بر همین مبنا متن ادبی از یک دستور زبان جهانی و شاعر از یک فطرت زبانی جهانی تبعیت می کند. درپایان نیز رابطه استعاره با علوم جدید از قبیل زبان شناسی، روان شناسی و ... بیان شده و دیدگاه تنی چند از صاحب نظران قرن بیستم در مورد استعاره مورد واکاوی قرار می گیرد.

استعاره ، متافور، کلاسیک، رمانتیک، بلاغت