مصیب شیرانی - عضو هیات علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی
سیدلاله رضوی - مهندسین مشاور موج گستر شهرکرد
سیدجواد ساداتی نژاد - عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد

جهش امپراتوری شکوهمند ایرانی در زمان هخامنشیان و تعالی و ترقی آن در زمان ساسانیان و دیرپایی این تمدن مدیون دانش آب‌شناسی و استفاده بهینه از آبخوانها با استفاده از قنات، این شاهکار بزرگ ایرانیان بوده است. در استان چهارمحال بختیاری تا قبل از دهه چهل به جز در مناطقی که به آب رودخانه های دایمی دسترسی داشتند کشاورزی بر مدار قنات استوار بود، با حفر اولین چاه، برداشت بهینه و متناسب با تغذیه از آبخوانها جای خود را به برداشت تا حد امکان و سودجویانه داد و نتیجه استفاده بدون برنامه ریزی از روش نوین استخراج آب از سفره های زیر زمینی، بیلان منفی آبخوانهای به ویژه در دشت های عمده استان از جمله دشت بروجن بوده است. از آنجا که دستیابی به منابع آب پایدار، ما را در رسیدن به توسعه پایدار یاری می کند و با توجه به اینکه آب قنات بعد از به جریان افتادن در کانال‌های زیرزمینی، احتیاج به انرژی مکانیکی دیگری برای ادامه جریان ندارد و همچنین از آنجا که زادگاه قنات ایران بوده و مراحل ایجاد و رشد و توسعه آن دراین کشور صورت گرفته است دارای زمینه‌های خودکفایی بسیار و سازگار با فرهنگ و اقلیم‌ ایرانی در امر تهیه آب و آبرسانی می‌باشد و با توجه به برداشت متناسب با تغذیه از آبخوان، عامل موثری برای رسیدن به توسعه پایدار محسوب می شود، به طوری که در بند 17 سند راهبرد‌های توسعه بلند‌مدت منابع آب کشور به حفظ، احیا و بهره‌برداری پایدار از سازه‌های تاریخی آبی (از جمله قنوات) تاکید گردیده است. مقاله حاضر بر آن است که به بررسی اهمیت قنات از جنبه های مختلف بپردازد و وضعیت آن را در استان چهارمحال و بختیاری که یکی از استانهای مهم کشور از نظر منابع آب می باشد بررسی و شیوه ای جهت احیا و بهره‌برداری از این سرمایه ملی و میراث آبی و تضمین استفاده پایدار از آن ارایه نماید.

قنات، آبخوان، ، توسعه پایدار، چهارمحال و بختیاری