بررسی راهکارهای حذف رادیواکتیویته طبیعی از آب آشامیدنی

آبهای زیرزمینی خصوصا آبهای نواحی صخره ای ممکن است حاوی مقادیر بالای رادیونوکلئیدهای طبیعی باشد. سطوح بالای این مواد در آبهای زیرزمینی در رابطه با خاکها و سنگهای غنی از اورانیوم و توریم می باشد. بالاترین مقادیر مواد رادیواکتیو در آب نواحی با ساختمان کریستالی ( شامل نواحی با سنگهای دگرگونی و آذرین، خصوصا گرانیتی) است. در مجموع غلظت این مواد در آب هر منطقه تابع سه فاکتور کلی: خصوصا زمین شناختی، شرایط هیدرولیکی و خصوصیات شیمیایی آب می باشد. رادیونوکلئیدهای طبیعی موجود در آبهای زیرزمینی اساساً شامل ردان 222 و دختران رادن با طول عمر کوتاه ، اورانیوم 234و 238 ، رادیوم 226،پولونیوم 210 و سرب 210 می باشد همچنین آبهای زیرزمینی ممکن است حاوی تریتیم، کربن رادیواکتیو و پتاسیم 40 باشد. غلظتهای بالای رادیونوکلئیدهای طبیعی در آبهای بعضی نقاط کشور ما همچون رامسر و اردبیل گزارش شده است. تماس انسان با رادیواکتیویته طبیعی از طریق آب به دو صورت داخلی و خارجی امکان پذیر است که این تماس می تواند اثرات سوء سوماتیکی و ژنتیکی در انسان داشته باشد. برطبق رهنمودهای WHO و استاندارد ایران حداکثر فعالیت کلی اشعه آلفا و بتا در آب به ترتیب 1/0 و 1 بکرل در لیتر تعیین شده است. در مواقعی که رادیواکتیویته طبیعی آب از مقادیر حدی تعیین تجاوز کرد باید عملیات حذف صورت گیرد. روشهای حذف رادیونوکلئیدهای طبیعی آب شامل هوادهی ، فیلتراسیون با کربن فعال، تبادل یون و تکنیکهای غشایی ( اسمز معکوس و نانوفیلتراسیون) با راندمان حذف 90 تا 95% می باشد هوادهی و فیلتراسیون کربن فعال جهت حذف رادن بکار گرفته می شود. و تبادل یون و صافی های غشایی برا حذف اورانیوم، رادیوم، سرب و پولونیوم کاربرد دارد. همچنین روشهای متداول تصفیه آبهای سطحی (انعقاد و ته نشینی ) و تصفیه آبهای زیرزمینی (سختی گیری و حذف آهن و منگنز) نیز در کاهش این آلاینده های موثرند. با توجه به وجود رادیواکتیویته طبیعی در بعضی مناطق کشور ما و احتمال حضور این الاینده ها در آبهای این مناطق، به نظر می رسد لازم است مطالعات گسترده ای در رابطه با اندازه گیری این مواد در آبهای این نواحی صورت بگیرد و در صورت اثبات حضور بیش از اندازه آنها در منابع آب، روش مناسب حذف رادیونوکلئیدها متناسب با نوع و غلظت آنها پیشنهاد و اجرا گردد.

Keywords:

رادیواکتیویته طبیعی , آب آشامیدنی , تصفیه آب