ندا کاوسی - کارشناس ارشد پژوهش هنر،
زیبا کاظم پور - مدرس دانشگاه کمال الملک نوشهر،
حسین عابد دوست - استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان،

نقوش روی سکه ها در شناخت ملت های مختلف نقش بسیاری دارد. ایران یکی از قدیمی ترین کشورهاست که به ضرب سکه اقدام نموده است. از آنجا که سکه های کهن از فلزاتی چون طلا و نقره ضرب می شده اند، میراثی است ماندگار که حاوی اطلاعات بسیاری در زمینه های هنری، فرهنگی، اعتقادی است. تغییرات نوشتاری و نقوش روی سکه های ایرانی با سقوط و تاسیس حکومت ها دچار تغییرات محتوایی گردید؛ بنابراین سکه های عصر حاضر نیز جزء آثار ماندگاری است که برای اعصار بعدی اطلاعات بسیاری از فرهنگ، مذهب و سنن این دوره را همراه خواهد داشت. نماد چیزی است به عنوان علامت که برای فهم آن، نیاز به درک و تفسیر آن ضروری است. در عصر حاضر شناخت و تحلیل نمادهای به کار گرفته شده در زندگی و اجتماع به شدت احساس می شود. بررسی و تحلیل نماد و نقوش سکه های رایج مملکت، یکی از یزرشاخه های نماد شناسی محسوب می شود. در این مقاله سعی شده تا به شناسایی، تحلیل و دسته بندی نمادهای به کار برده در تمامی سکه های رایج فعلی ایران اسلامی و چیستی نقوش تزیینی سکه های دوره انقلاب اسلامی و مفاهیم نمادین آن ها بپردازد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است. نتیجه آن که نقوش نقر شده بر روی سکه های این دوره به دو گروه نمادهای نوشتاری و نمادهای تصویری تقسیم می شود و تمامی نمادها ریشه در اعتقادات و فرهنگ جامعه دارد و نیز تحت تاثیر وقایع مهم تاریخی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی و همچنین مفاهیم اغلب نمادها در ارتباط با مفاهیم پیشین هنر کهن ایران می باشد.

نقوش، سکه، ایران، جمهوری اسلامی