نشان ترنج در دیوارنگاره های ارگ کریم خان زند

ارگ کریم خان زند یکی از مهمترین ابنیه دوره زندیه در شیراز محسوب می شود. این بنا مقر حکومتی کریم خان زند بوده است و در دوره های بعد نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. بخش وسیعی از فضای داخلی عمارات و اتاق های این بنا به نقاشی دیواری آراسته است. علیرغم تنوع نقاشی دیواری ها، نقش مایه ترنج در آنها از تنوع شایان توجهی برخوردار است. بر این اساس، موضوع تحقیق پیش رو بر مبنای شناخت و طبقه بندی و تحلیل کیفی نقش ترنج با توجه به معنای نشانه شناختی آن در نقاشی دیواری های ارگ کریم خان شیراز تدوین شده است و در این راستا در پی پاسخ به این پرسش است که: ویژگی های نقش ترنج به عنوان عنصری نمادین در نقاشی دیواری های ارگ کریم خان چگونه است به همین منظور، ابتدا آثار اصیل نقاشی دیواری در ارگ کریم خان شناسایی، و سپس انواع نقش ترنج موجود در آنها در چهار دسته با عناوین تک ترنج، ترنج های ستونی، ترنج های ردیفی و ترنج های شعاعی تقسیم بندی و بررسی گردید. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و بر مبنای مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای نوشته شده است و نتایج آن نشان می دهد که تنوع نقش ترنج به لحاظ کمی و کیفی به قدری در نقاشی دیواری ارگ کریم خان زند زیاد است که می توان آن را شاخص ترین گونه از نقش مایه های تزیینی در این بنا به حساب آورد. نشان ترنج مبنای طراحی و تقسیم بندی سایر نقوش تزیینی در دیوارنگاری ارگ کریم خان زند نیز بوده است.

Keywords:

نقاشی دیواری , نمادشناسی , نقش ترنج , ارگ کریم خان زند , شیراز