فاطمه صادقی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس،
حسنعلی پورمند - دانشیار، گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس،

خاوران نامه ابن حسام خوسفی ( 892 ه.ق) ؛ مشهورترین مثنوی شیعی است که از نوع حماسه مصنوع می باشد که در حدود سال 892 ه.ق پایان یافته و تقریبا ده سال صرف کتابت و تصویرگری آن شده است. این اثر شامل جنگ های حضرت علی (ع) و سرداران ایشان در سرزمین خیالی خاور است؛ که به منظور ترویج اسلام و برانداختن کفر صورت گرفته است. این پژوهش در نظر دارد صحنه هایی تصویر شده از این جنگ ها را که دارای عنصر پرچم است با روش آیکونوگرافی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. روش آیکونوگرافی از طریق توصیف و تحلیل و تفسیر مضمون واقع در پرچم ها به مطالعه زمینه ها و لایه های پنهان ویژگی های بصری این عنصر در نگاره ها می پردازد. از آنجا که مصور نمودن این نسخه در دوره تیموری صورت گرفته، منبع مناسبی برای مطالعه اهمیت پرچم در نگاره ها و تاثیر مذهب و سیاست بر آن، در این دوره است. هدف از این پژوهش شناخت معانی و دانش نهفته در پس ترسیم هوشمندانه ویژگی های بصری به کار رفته در پرچم با حفظ چهارچوب های هنری و در عین حال القای معانی هماهنگ با داستان هر نگاره به مخاطب اثر است. سوالات این پژوهش شامل: ویژگی های بصری به کار رفته در ترسیم پرچم های این منظومه چیست انتخاب هر یک از این ویژگی ها به صورت هدفمند بوده و یا تنها به فراخور تناسبات رنگی و ترکیب بندی نگاره است روش به کار رفته در این تحقیق توصیفی تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای است. در نهایت با بررسی متن اثر و آگاهی از زمینه های اجتماعی و مذهبی دوره تیموری، نمادهای بصری تحلیل شد.

خاوران نامه، دوره تیموری، پرچم، آیکونوگرافی