مینو خاکپور - دکتری پژوهش هنر، استادیار دانشگاه علم و فرهنگ شعبه رشت
ماهرخ خاکپور - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

پس از ورود اسلام به ایران، گیلان از جمله مناطقی بود که اسلام را با تشیع پذیرفت؛ اما پیدایش دیوارنگاره های بقاع در این منطقه را به دوره صفویه که نقطه آغازین تشیع صفوی بوده، نسبت می دهند. مردم خطه گیلان که به بقاع متبرکه پناه می بردند، بر این باور بودند که با نقاشی روایت داستان های زندگی ایمه بر بدنه مقابر آنان، می توانند مورد شفاعت آنها در دنیای فانی و باقی واقع شوند. کلیه آثار هنری و تاریخی نیاز به توجه و نگهداری مداوم دارند و دیوارنگاره های مذهبی به دلیل ارزش فراوانی که از نظر اعتقادی و دینی برای عموم مردم دارند، همواره باید مورد توجه و پایش قرار گیرند. بی توجهی به این دسته از آثار هنری که ریشه های عمیقی در فرهنگ مردم ایران دارند، موجب پاک تراشی* هنرهای آیینی وابسته به فرهنگ این مردم می شود ( هنرهایی که بار هویت مردم این مرز و بوم را بر دوش دارند ). آنچه در این جستار به عنوان سوال اصلی مطرح می گردد این است که آیا دیوارنگاره های بقاع متبرکه گیلان حاوی نشانه های بومی است از یافته های تحقیق می توان به بومی نمودن برخی عناصر بصری در متن و حاشیه دیوارنگاره ها جهت ارتباط بیشتر با مخاطب عام اشاره کرد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی و روش تدوین آن به شیوه توصیفی تحلیلی است.

بقاع متبرکه گیلان، نقاشی دیواری، دیوارنگاره مذهبی، بومی سازی