تحلیل نمادهای مشروعیت بخشی در حکومت ساسانی با استفاده از نقوش گچ بری آتشکده بندیان

در مطالعات مربوط به هنر عصر ساسانی، هنر حاکمیتی از اهمیت بالایی برخوردار است و در واقع ابزاری محسوب می گردد که به واسطه آن شاهان ساسانی بر تداوم حکومت و از همه مهمتر اقداماتی که در برخی مواقع شکل خصمانه ای به خود می گرفته است جنبه الهی می دادند. این مهم نه تنها در متون تاریخی به جامانده از این دوره و قرون اولیه اسلامی قابل درک و تشخیص بوده بلکه در بقایای باستان شناختی به دست آمده از این دوره نیز نمایان میگردد. در این زمره آتشکده بندیان شهرستان درگز در استان خراسان رضوی بسیار پر اهمیت است چرا که به نظر می رسد نقوش گچ بری آتشکده بندیان به عنوان بخشی از قلمرو ساسانی، از این خط مشی پیروی نموده است. از این رو نگارندگان با هدف شناخت انواع نقش مایه ها در این آتشکده و چگونگی کارکرد سیاسی اجتماعی آنها از طریق مطالعه نقش ها و نمادهای آن تاثیرات حاکمیت مرکزی را بر قلمرو تحت پادشاهی مورد بررسی قرار داده و در پی پاسخ به این سوال بوده اند که کدامیک از نقش مایه ها در گچ بری آتشکده بندیان نمادهایی برای تقدس بخشی به فعالیت های پادشاه بوده است روش تحقیق براساس ماهیت و روش از نوع تاریخی و تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد نقوش و تزیینات این بنا اغلب شامل صحنه هایی ست که جنبه روایتگری دارند و در جزییات آن نقش ها و نمادهای سیاسی و مذهبی خاصی به کار رفته است. این تصاویر به نوبه خود بسیاری از خلاءهای تبلیغاتی طبقه حاکمه را در راستای مشروعیت مذهبی بخشیدن به حکومت پادشاهی برطرف می نماید و همچنین اطلاعاتی در مورد شرایط اجتماعی، سیاسی، روابط با همسایگان و جایگاه طبقه روحانیت به دست می دهد.

Keywords:

بندیان , آتشکده , حکومت ساسانیان , مشروعیت بخشی , نماد