بررسی نقش نمادها در معنا آفرینی کالبد معماری ایرانی- اسلامی

در مسیر تاریخ معماری از گذشته های دور تا دوران معاصر، همواره گمشده ای در طراحی معماری مورد کنکاش معماران قرار گرفته است که همانا معنای مستتر در پس کالبد و ظاهر معماری است. اثر معماری برخوردار از روح و فرهنگ یک سرزمین در تجلی کالبدی خود، پیام آور بسیاری از عوامل محیطی پنهان جامعه بوده و در بیانی انتزاعی در ترکیبات هندسی و فضایی معماری انتقال دهنده ی معنویت، اصالت و حقیقت وجودی خود همانند هنرهای دیگر می باشد که انسان به هنگام دریافت آن به مقام والای فرهنی خود ارتقاء می یابد. معماری ایرانی- اسلامی به خوبی توانسته است رابطه ی بین هنر، کالبد و نمادها را دریابد و از آن برای خلق یک فضای زیبا و آرامبخش بهره ببرد. نمادهای رایج در جوامع مختلف، یکی از زمینه ها و بسترهای وحدت و همزبانی آحاد جامعه با یکدیگر هستند. نمادها به دلیل هدایت انسان به معانی معنوی و غیر مادی و متافیزیکی می تواند علاوه بر آنکه به عنوان زبان مشترک و عامل وحدت جامعه ایفای نقش نمایند، بلکه در غنا بخشیدن به هنرها و ادبیات و آداب و رسوم و روابط اجتماعی جامعه نیز نقشی ارزنده و درخور توجه را عهده دار است. این مقاله سعی دارد با بررسی برخی عناصر مفهومی در معماری ایرانی- اسلامی، نقش آنها را به عنوان هویت این مرز و بوم بیان کند. مقاله حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی به دنبال شناخت ویژگی های معماری ایرانی- اسلامی و کشف راز و رمزها در پس ورای ظاهری هندسه، اعداد، نقوش و رنگ به کار رفته در این معماری می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که به کارگیری حداقل یکی از ارکان و عناصر ایرانی اسلامی و استفاده از آنها در کنار عناصر معماری مدرن می تواند علاوه بر احیای معماری سنتی، گامی موثر در برقراری تعامل بین سنت و مدرنیته و تبدیل نمادهای نا آشنای امروزه به عناصر با ارزش و با اصالت ایرانی- اسلامی باشد.

Keywords:

نقش نمادها , کالبد معماری , معماری ایرانی- اسلامی , معنا آفرینی