مطالعه بر روی نماد شاخ به عنوان مظهر قدرت از دوران پیش از تاریخ ایران و ادامه یافتن آن در باورها و اعتقادات و صنایع دستی مردم سیرجان و ایل بختیاری

از زمانی که بشر خود را شناخت همواره بینشش در پس سایه ای رمز آلود قرار داشت. لذا وی به جهت درک آن، به نمادها و آیین های مختلفی متوسل گشته تا بتواند ذهن پرسشگر خودرا هدایت نماید. از آنجا که نماد شاخ در اقوام ایران باستان به عنوان نمادی از الوهیت و مظهر ایزدی و قدرت و برتری بوده است در بسیاری از آثار ادوار پیش از تاریخ تا دوران معاصر دیده می شود. بنابر این بدیهی است که ذهن کنجکاو انسان را برمی انگیزد تا به دنبال چیستی و چرایی این نماد باشد. این نماد امروزه در میان مردمان سیرجان و ایل بختیاری رایج بوده و در آثار و هنرهای سنتی این اقوام بکار برده می شود. ازجمله اهداف پژوهشگر در این مقاله این است که ضمن معرفی و بررسی این نماد بر روی برخی از آثار باستانی سعی دارد تا پیشینه ای از کاربرد شاخ در ادوار مختلف تاریخی را ارایه نماید و همچنین میزان قرابت و نزدیکی نیز تفاوت میان دو قوم یاد شده را نسبت به نماد شاخ مورد بررسی قرار دهد. و همچنین به دنبال پاسخ این سوال است که در میان این دو قوم کدام یک بیشتر این نماد را در آثار و صنایع دستی خود بکار می برند و نیز اعتقادات ایشان نسبت به این نماد چه بوده و بیشتر از شاخ کدام حیوان برای این منظور استفاده می کرده اند. از جمله نتایج حاصله این است که نماد شاخ برای اولین بار از هزاره چهارم ق.م به کار برده شده و بر روی تاج و کلاه خدایان و نیز در تزیینات بنای معابد جهت به نمایش گذاشتن جایگاه خدایان بکار رفته است. در مقایسه باورهای اعتقادی نسبت به نماد شاخ در میان این دو قوم می توان به این نتیجه رسید که علی رغم تقدس این نماد، باور دو منطقه نسبت به آن متفاوت است. لازم به توضیح است که روش پژوهش بصورت میدانی و کتابخانه ای بوده است.

Keywords:

نماد شاخ , پیش از تاریخ , مردم سیرجان , ایل بختیاری , آثار باستانی , صنایع دستی