مژگان قربان زاده - هیات علمی معماری دانشگاه بجنورد، دانشکده هنر، بجنورد
سپیده قوامی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، دانشگاه بجنورد
پویا برزد - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، دانشگاه بجنورد

هنر و معماری ایران همواره الهام بخش روح و روان آدمیست و معماری امروز با گذشت سال ها و پیشرفت تکنولوژی هنوز قادر به ساخت اماکن مذهبی و حتی غیر مذهبی با همان حس و حال گذشته و آرامش پنهان در لا به لای خشت ها نشده است. سوالاتی که در این تحقیق مطرح می شود اینست که چگونه می توان عناصری را به کار برد تا خلاء ناشی از کمبود آرامش را در معماری از میان بردارد، چه عناصری از کهن الگوها در معماری مسجد به عنوان نماد به کار رفته اند و هر یک از این نمادها برگرفته شده از چه فلسفه ای هستند و نیز چگونه می توان در یک بنای مذهبی عناصر آرکی تایپی را نمایان کرد. مقاله پیش رو در باب علل این مسیله بررسی شده است و هدف از آن جست وجوی کهن الگوها ( آرکی تایپ ها ) در عناصر معماری مسجد است، و سر انجام به دنبال درک استفاده آگاهانه و به جا از آرکی تایپ ها ( نمادهای برگرفته از تجربه فردی و تجربه جمعی بشر در طول اعصار ) در عناصر مذهبی ملل است. در این پژوهش با روش مطالعه کتابخانه ای، به تعریف مفهوم نماد, تاثیرات آن بر انسان و ضرورت استفاده از آن همچنین نمادهای معماری ایرانی اسلامی و سپس به بررسی نمادین ترین بنای معماری ایرانی اسلامی یعنی مسجد و چند عنصر کالبدی آن یعنی سردر، مناره و گنبد پرداخته می شود.

عناصر معماری مسجد، آرکی تایپی، معماری نمادین، معماری اسلامی