محمدعلی ززولی - دانشجوی دکترای بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و
سیمین ناصری - استاد دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ته
علیرضا مصداقی نیا - استاد دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ته
امیرحسین محوی - دانشیار دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی

مواد آلی طبیعی Natural Organic Matter (NOMs) آب را به دو جزء اصلی هیومیکی و غیر هیومیکی تقسیم می نمایند . بخش هیومیکی آب گریزتر می باشد و ترکیبی از اسید هیومیک و اسید فولویک می باشند. بخش غیر هیومیکی کمتر خصوصیت آب گریزی دارند و شامل اسیدهای هیدروفیلیک و پروتئین ها ، اسیدهای آمینه و کربوهیدراتها می باشند NOMs به علت ویژگی ها ی خاص از جمله ایجاد بو و مزه نامطبوع، واکنش با کلر و تشکیل فرآورده های فرعی گندزدایی Disinfection By-Products (DBPs) ، که اغلب سرطان زا می باشند و عدم امکان حذف کامل در تصفیه متداول آب از اهمیت ویژه ای برخوردارند . مو اد غیرهیومیکی نسبت به مواد هیومیکی پتانسیل بالاتری در تشکیل هالواستیک اسیدها Halocetic Acids (HAAs) دارن د.اما مواد هیومیکی پتانسیل بالاتری در تشکیل تری هالومتانها Trihalomethanes (THMS) دارند. نسبت مواد هیومیکی و غیر هیومیک ی در آبها با تغییر فصول در طی سال متفاوت بوده و بر عملکرد فرآیندهای تصفیه و در نهایت بر واحد گندزدایی و تشکیل DBPs تاثیر می گذارد.لذا هدف از این مطالعه، تعیین غلظت مواد هیومیکی و غیر هیومیکی NOMs آب ورودی به دو تصفیه خانه تهرا ن پارس و جلالیه تهران و خصوصیات تصفیه پذیری آنها می باشدعمل نمونه برداری بمدت شش ماه متوالی از شهریور لغایت بهمن ماه 1385 و هر ماه یک نمونه طبق روش استاندارد از آب خام ورودی به دو تصفیه خانه انجام گردید.نمونه ها از نظر UV254 ، pH ، ( جذب نور فرابنفش درطول مو ج 254 نانومتر) EC,SOC, SUVA مورد آنالیز قرار گرفتند. برای استخراج اجزاء هیومیکی و غیر هیومیکی NOMs مطابق روش 5510 استاندارد متد، نمونه از ستون رزین XAD-7 که یک رزین غیریونی است، عبور داده شد . ا جزاء هیومیکی جذب ستون شده و اجزاء غیر هیومیکی وارد آب خروجی می گردند. سپس با سود N0.1 اجزاء هیومیکی که جذب ستون شده اند جدا می گردند DOC, UV254 به ترتیب توسط دستگاه TOC آنالایزر و اسپکتروفتومتر اندازه گیری شدند SUVA از نسبت DOC و UV 254 محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت NOMs درآب خام ورودی به دو تصفیه خانه تهران پار س و جلالیه تهر ا ن به ترتیب mg/lDOC 2/48 ±1/43و 1/63±0/6 می باشد.درصد اجزاء هیومیکی و غیر هیومیکی آنها در آب تهران پار س به ترتیب 60 % و آب جلالیه به ترتیب % 58 و% 42 می باشد SUVA آب تهران پارس و جلالیه به ترتیب 0/75 ± 3/42و ±0/42 3/28 می باشد . از نتایج می توان استباط نمود که آب های مورد مطالعه به دلیل اینکه غلظت مواد آلی پائین می باشد پتانسیل بالایی در تشکیل فرآورده های فرعی گندزدایی ازجمله هالواستیک اسیدها و تشکیل تری هالومتانها ندارند اما چون نسبت اجزاء هیومیکی بیش ازاجزاء غیر هیومیکی است احتمال تشکیل تری هالومتانها بیشتر می باشد. میانگین SUVA بین 2و 4 می باشد این بیانگر مخلوطی ازاجزاء هیومیکی و غیر هیومیکی می باشد.بعلاوه مقدار و اجزاء آن به صورت ما هانه تغییر می نمایند که بر عملکرد فرایند ها ی تصفیه تاثیر می گذارد

مواد الی طبیعی (NOMs) / مواد هیومیکی / مواد غیرهیومیکی/ فراوده های فرعی گندزدایی (DBPs) / کربن آلی محلول (DOC)