فاطمه ناظمی - کارشناس گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ا
علیرضا رحمانی - عضو هیئت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی استان همدا

مس به طور طبیعی در محیط زیست موجود بوده و بر اثر تخلیه فاضلابها انتشار آن در طبیعت افزایش یافته است. مس در صنایع و کشاورزی استفاده شده و وجود آن برای سلامتی گیاه ، حیوان و انسان ضروری است ولی افراط در مصرف آن نیز می تواند برای سلامتی زیانبار باشد . همچنین مس را میتوان در بسیاری از غذاها،آب شرب و هوا یافت. مقادیر زیاد مس ممکن است مشکلات بهداشتی فراوانی برای انسان بوجود آورد. بنابراین اطلاع از مقدار آن در آب آشامیدنی بسیار با اهمیت می باشد . مس دو ظرفیتی (Cu+2) از جمله کاتیونهایی است که هم اکنون به روشهای وقت گیر و پیچیده جذب اتمی اندازه گیری می شود. روش اسپکترو فتو متری یکی از روشهایی است که برای اندازه گیری جذب کمپلکس ها استفاده میشود . از معایب این روش این است که در غلظتهای پائین کاتیونها ، کمپلکس با غلظت کم تولید شده و به دلیل کم بودن رنگ کمپلکس و در نتیجه پائین بودن جذب ، اندازه گیری به این روش به دلیل وجود خطای زیاد امکان پذیر نمی باشد. اما حسن این روش سادگی و سرعت اندازه گیری ، کم هزینه بودن و در دسترس بودن تجهیزات و مواد مورد نیاز آن در کلیه آزمایشگاهها و شهرهای کوچک میباشد. با افزایش رنگ کمپلکس در غلظتهای پائین ، و بالا بردن جذب ، می توان از روش ساده اسپکتروفتومتری جهت اندازه گیری مس استفاده نمود. سورفکتانتها یا دترژنتها از جمله ترکیباتی هستند که با ایجاد محیط مایسلی باعث بالا رفتن جذب کمپلکسهای مختلف میشوند . بنابراین با ایجاد محیط مایسلی میتوان بوسیله رسم" منحنی استاندارد" به راحتی غلظتهای بسیار پائین مجهول را به روش اسپکتروفتومتری بدست آورد. در این تحقیق روش جدیدی برای اندازه گیری کاتیون مس دو ظرفیتی با ایجاد محیط مایسلی ( و در نتیجه بالا بردن جذب کمپلکس) ارائه شده است. دما ، زمان ، pH، غلظت دترژنت، غلظت و نوع لیگاند و مواد مختلف و طول موج در میزان جذب مؤثر می باشد که در این تحقیق مقادیر اپتیمم هر یک از آنها بدست آمده است. همچنین مزاحمتهای احتمالی بر اثر وجود کاتیونهای دیگر بررسی و تا حد امکان حذف گردیده یا روشی برای به حداقل رساندن مزاحمت پیشنهاد شده است. این روش برای اندازه گیری نمونه های حقیقی امکان پذیر می باشد حتی مس موجود در خاک نیز (با توجه به محلول بودن ترکیبات مس در آب)با حل نمودن درآب و حرارت دادن مخلوط جهت انحلال کامل،قابل اندازه گیری می باشد.

مس / اندازه گیری / محیط مایسلی / روش اسپکتروفتومتری / سورفکتنت / دترژنت